Özellikle kamyon ve otobüslerde kullanılan ‘10 numara yağ’ ile ilgili alınan önlemler meyvelerini veriyor. Büyük şirketler, yurtdışından baz yağı ve solvent getirerek irili ufaklı firmalara satıyordu. 10 numara yağ yapımında kullanılan bu ürünlerin satışının önüne geçildi. Böylece 130 bin ton olan aylık ithalat, 15 bin tona kadar düştü.
Böylelikle, milyonlarca dolar yurtdışına çıkmadı. Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği Başkanı Selçuk Akat, 10 numara yağ probleminin önüne geçildiğini söylüyor. Hızla artan petrol fiyatları, araç sahiplerini motorine göre daha ucuz olan 10 numara yağ kullanımına yöneltiyordu. Gümrük ve Muhafaza yetkililerinden edinilen bilgiye göre, 10 numara yağ olarak bilinen kaçak akaryakıt, piyasada bilinenin aksine kaçak yollardan yurda girmiyor. Tamamen yasalara uygun olarak ithal edilen ürünün amacına uygun olarak sanayide kullanılması yerine, amaç dışında yakıt olarak kullanıldığı için Petrol Piyasası Kanunu’na göre kaçak sayılıyor. Daha önce az sayıda tedarikçi olarak bilinen firmalar tarafından yüksek tonajlarda baz yağı ve solvent, yurtdışından getirilerek gümrüklü saha olarak bilinen antrepolarda depolanıyor ve irili ufaklı yüzlerce firmaya devrediliyordu. Bu firmalar tarafından da indirimli ÖTV ile ithal ediliyordu. İrili ufaklı yüzlerce firma tarafından ithalat yapıldığından bunların takibinde ciddi zorluklar yaşanıyordu.
Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, bunun önüne geçebilmek için yaptığı çalışmayı geçen yıl tamamlamıştı. Resmi Gazete’de 12 Haziran’da yayımlanan düzenlemeye, “Gümrük antrepolarında depolanan solvent ve baz yağın satış suretiyle devrine, devralan tarafından serbest dolaşıma sokulacak olması durumunda izin verilmez.” ifadeleri eklenmişti. Yeni düzenleme ile baz yağı ve solvent antrepolardan devri kaldırıldı. Böylece firmaların bunu yurtdışından tedarik etmesi gerekti. Yurtdışından mal tedarik edilebilmesi için firmaların kayıtlı ve belli ölçekte olması şartı arandı. Ayrıca yeni düzenleme ile sadece sanayiciler tarafından yurtdışından baz yağı ve solvent ithal edilebildi. Getirilen bütün bu kısıtlamalar sonuç verdi. 10 numara yağ olan kaçak akaryakıtın hammaddesi olan baz yağı ve solvent ithalatı büyük ölçüde azaldı. Aylık 130 bin ton olan ithalatın 15 bin tona kadar düştüğü ifade edildi. Tonu bir milyon doları bulan bu ürünlerin engellenmesiyle, milyonlarca dolar yurtdışına çıkmamış oldu.
Madeni Yağ ve Petrol Ürünleri Sanayicileri Derneği Başkanı Selçuk Akat, düzenlemeyle amaç dışı kullanım maksadıyla ithal edilen baz yağ ve solventin büyük oranda önüne geçildiğini ifade ediyor. 10 numaranın tamamen bitmesini en çok, düzgün çalışan madeni yağ sektörünün istediğini vurgulayan Akat, “Bu firmalar şu anda bütün sektöre yapılan kanaate dayalı, tespitsiz vergi incelemeleri ve bürokrasi yüzünden esas işlerini icra edemez durumda. Vergi incelemeliye kurunun yanında yaşın da yanmasını istemiyoruz. Madeni yağ sektörünün son yıllarda gösterdiği üretim ve ihracat başarılarının 10 numaranın gölgesinde de kalmasını istemiyoruz.” diyor.
Madeni yağlar, mazota göre ucuz olduğu için uzun yol şoförleri tarafından sıklıkla tercih ediliyor. Uzmanların tespitlerine göre, 10 numara yağ içindeki solvent maddesi, çarpışma anında yağ tankının bir anda alev almasına sebep oluyor. Giresun Görele’deki otobüs yangınında 10 kişinin, Kayseri’de cezaevi aracı yangınında 5 kişinin ve Ankara Ostim’de meydana gelen patlamada 17 kişinin ölümü ile sonuçlanan olaylara 10 numara yağın sebep olduğu iddia edilmişti. Ayrıca Aydın Çine’de, Isparta-Antalya karayolunda ve Rize’de meydana gelen ve can kaybı yaşanmayan otobüs yangınlarında da ilk akla gelen 10 numara yağ oldu.
