Türkiye’nin ihracatı 2015’in 11 ayı boyunca geriledi. Yılın son aylarında Avrupa ekonomisinin toparlanması umuduyla düşüşün gerileyeceğini düşünen ihracatçının hayalleri kabusa dönmüş durumda. Zaten komşu ülkeler başta İran, Irak, Suriye ve Rusya 11 aydır sorunlu. 11 ayda Irak’a ihracat yüzde 17.9, Rusya’ya yüzde 38.1, İran’a yüzde 4.8 azaldı.
Kasım sonunda ise bir de Rusya ile yeni bir kriz daha ortaya çıktı. Kasım verilerinde henüz etkisi görülmemiş olsa da 2016’nın ilk çeyreğinde Rusya’ya ihracatın çok daha fazla kan kaybedeceği öngörülüyor. Kasımda toplam ihracat geçen yıla göre yüzde 10.5 düştü ve 11.4 milyar dolara geriledi. 11 aylık ihracatta düşüş yüzde 11.5.
AB’DE KAN KAYBI
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) hesaplarına göre bu yıl Orta Vadeli Program’da (OVP) yer alan 143 milyar dolarlık ihracat hedefi 24 milyar dolar daha az gerçekleşecek. Komşu pazarların yanı sıra en büyük pazarımız Avrupa Birliği (AB) ülkelerinde de kan kaybı durmuyor. Yine 11 ayda Almanya’ya ihracat yüzde 12.2, İngiltere’ye yüzde 4.6, Fransa’ya yüzde 10.4 geriledi.
Tüm dünyada yavaşlayan ekonomi ve ticarete bir darbe de güçlenen dolardan geldi. Türk ihracatçıların Euro/dolar paritesindeki düşüş nedeniyle 11 aylık kaybı 11.9 milyar dolar oldu. Aralık ayında ise Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) faiz toplantısı var. Faiz artırım kararı çıkarsa dolardaki yükselişin hızlanması kaçınılmaz.
TİCARETLE SİYASET AYRI
TİM Başkanı Mehmet Büyükekşi, düşürülen uçak sonrası Rusya’dan olumsuz tepkiler geldiğini belirterek “Türkiye ve Rusya iki güçlü stratejik ortak, iki ülke arasında güçlü ilişkiler var. Yıllık 30 milyar doları aşan ticaret hacmine sahibiz. Ayrıca önemli turizm ve müteahhitlik ilişkilerimiz var. Böylesine çok yönlü ekonomik ve ticari ilişkiler içinde olduğumuz bir ülke ile bağlarımızı zayıflatmak mümkün değil. İşte bu yüzden Rusya tarafından, ticaret ile siyasetin birbirine karıştırılmaması gerektiğini düşünüyoruz” dedi.
Bu olayın Rusya ve Türkiye dış ticaretini etkilemesinin doğru olmadığını dile getiren Büyükekşi “Zaman zaman sorun yaşasak da ticareti artırarak devam ettiğimiz ülkeler var. Doğru olan da budur. Rusya’dan da bunu bekliyoruz. İş adamlarının hep kazan-kazan ilkesine göre hareket etmesi gerektiğine inanıyoruz. Her iki ülkenin ihracatçıları ve iş dünyası temsilcilerinin bu gerilimi en az hasarla atlatmasını diliyoruz” diye konuştu. Türkiye İstatistik Kurumu’nun altın ihracatı dahil ilk 10 aylık verilerinin eklenmesiyle birlikte yılın ilk 11 ayında ihracat yüzde 8.6 düşüşle 131 milyar 942 milyon dolara geriledi. Son 12 aylık ihracat ise yüzde 7.8 düşüşle 145 milyar 211 milyon dolar olarak gerçekleşti.
RUSYA İHRACATI YÜZDE 38 DÜŞTÜ
TİM Başkanı Büyükekşi, gazetecilerin sorusu üzerine, “Yaş meyve sebze sektörü dışında Rusya’ya yapılan ihracatta genel bir düşüş var. Tekstil, kimyevi maddeler, otomotiv, deri gibi sektörlerde yüzde 40-60 arası gerileme var. Bu düşüş son yaşanan olaylardan bağımsız olarak petrol fiyatlarının yarı yarıya düşmesi ve yine Rusya ile Ukrayna arasında yaşanan olaylardan kaynaklanıyor. Rusya’ya ilk 11 ayda ihracat 5 milyar 579 milyondan 3 milyar 455 milyon dolara düştü. Rusya’ya yapılan ihracatta oransal olarak da yüzde 38 düştü.”
PARİTE ETKİSİ 11.9 MİLYAR DOLAR
TİM Başkanı Büyükekşi’nin verdiği bilgilere göre doların diğer para birimlerine karşı değer kazanması ihracatı 2015 boyunca olumsuz etkiledi. Büyükekşi şöyle konuştu: “Miktar olarak daha fazla ihracat yapmamıza rağmen, dış ticaret verilerinin dolar cinsinden açıklanması nedeniyle ihracatta bu para birimi bazında gerileme oluyor. Diğer yandan da hammadde fiyatlarındaki düşüş, birim fiyatları da aşağıya çekiyor. Burada parite etkisinin de altını çizmek istiyoruz. Kasımda Euro/dolar paritesi, geçen yıla göre yüzde 13.6, ilk 11 ayda ise yüzde 16.9 geriledi. Bu gerilemenin ihracatımıza etkisi kasım ayında 750 milyon dolar, 11 aylık dönemde ise 11,9 milyar dolar oldu.”
İHRACATIN LİDERİ YİNE OTOMOTİV
Kasım ayında en fazla ihracatı, 1 milyar 920 milyon dolarla otomotiv sektörü yaptı. Bu sektörü 1 milyar 409 milyon dolarla hazırgiyim ve konfeksiyon ile 1 milyar 301 milyon dolarla kimyevi maddeler sektörleri takip etti. Bu verilerin yanı sıra, kasımda bir önceki yılın aynı dönemine göre 101 ülke ve gümrük bölgesinde ihracat artış gösterirken, 132 ülke ve gümrük bölgesinde ise azalış yaşanması dikkat çekti. Türkiye’deki iller bazında da 56 kentte kasım ayında geçen yılın aynı dönemine göre ihracatta azalış görülürken, 23 kenttte de artış yaşandı.
