35 milyon TEU ilave kapasite geliyor
Çandarlı Limanı ve Mersin Konteyner Terminali projeleri ile özek sektör limanlarının yatırım planları hayata geçerse 2015’te 35 milyon TEU’luk ilave kapasite oluşacak. Aynı yıl konteyner limanlarına oluşacak talebin 10.4 milyon teu olacağını belirten TÜRKLİM’e göre bakanlık yeni liman projeleri hazırlarken özel sektör yatırımlarını dikkate almıyor.
Devlet ile özel sektör liman yatırımı yarışına girdi. Ulaştırma ve Denizcilik Bakanlığı 2015 yılına kadar yap işlet modeliyle iki büyük konteyner limanını hayata geçirmeyi planlıyor. Her iki limanın da yıllık kapasitesi 12 milyon teu. 20 özel liman işletmesinin de aynı dönemde 10.5 milyon TEU/yıl ilave kapasite yatırımı bulunuyor.
300 milyar dolarlık dış ticaret hacmine sahip Türkiye’nin limanlarında, geçen yıl 84 milyon tonu ihraç olmak üzere toplam 246 milyon ton dış ticaret yükü elleçlendi. 2023 yılında dış ticaret hedefi; 1.2 trilyon dolar, yük hacminin de aynı oranda artacağı düşünülürse, limanların 1 milyar ton yük elleçleyebilecek kapasiteye sahip olması gerekiyor. Ulaştırma Bakanlığı bu yüklerin elleçlenebileceği üç büyük liman için düğmeye bastı. Dünyanın en büyük 10 limanı arasına girecek olan Kuzey Ege Çandarlı Limanı’nın temeli 15 Mayıs’ta atıldı. DLH belgelerinde limanın 20 milyon ton / yıl kapasiteli olacağı belirtiliyor. TÜRKLİM raporunda ise 2014 yılının sonunda faaliyete geçmesi planlanan limanın ilk etapta konteyner kapasitesinin yıllık 4 milyon teu olacağı ifade ediliyor. Proje sonunda ise kapasite 12 milyon teu/yıl olacak. Önümüzdeki 3-4 yıl içinde hayata geçirmeyi planladığı diğer iki projeden ile Filyos Limanı’nın kapasitesinin 25 milyon ton / yıl, Mersin Konteyner Limanı’nın ise 20 milyon ton/yıl olacak. Bu an üç liman projesinin inşa maliyeti DLH verilerine göre 4.4 milyar euro.
Özel limanların kapasitesi 22 milyon TEU’ya ulaşacak
Devlet kadar, özel sektör limanları da büyüyen dış ticarete cevap verebilmek için yatırımlarını sürdürüyor. 50 üyesi bulunan TÜRKLİM’in 2011 sektör raporunda limanların daha çok konteyner yüküne yönelik yatırımları dikkat çekiyor. Limanların ilave kapasite artışı ve yeni liman yatırımları genellikle 2015 yılını hedeflemektedir. Bu hedeflerin gerçekleşmesi durumunda Türkiye’nin mevcut 11.1 milyon TEU kapasitesinin 2015 yılında 10.5 milyon TEU artış ile 21.6 milyon teu’ya ulaşması bekleniyor. En fazla yatırım ise 6.7 milyon TEU ile Marmara Bölgesi’nde planlanırken, Akdeniz’de 2.2 milyon TEU, Ege’de ise 1.6 milyon teu’luk yatırım öngörülüyor.
Genel kargo ve kuru dökme yük elleçleyen limanların yatırım planları, mevcut kapasiteyi 28,2 milyon ton yükselterek toplam Türkiye kapasitesini 305 milyon tona yükseltecek. Sıvı dökme yükte 2015 yılına kadar ilave edilecek kapasite ise 7,7 milyon metre küp.
Arz telebi geçecek
TÜRKLİM’İn yapmış olduğu master plan çalışmasında Türkiye’de konteyner limanlarına oluşacak talep, 2015 yılında 10.4 milyon TEU, 2030’da ise 29.8 milyon TEU’ya ulaşacak. Aynı çalışmada; mevcut limanların ekipman yatırımları ile ulaşabilecekleri yaklaşık 22 milyon TEU’luk kapasitenin 2024 yılına kadar yeterli görüldüğü vurgulandı.
Türkiye limanlarında konteyner elleçleme miktarı 2006-2010 yılları arasında ortalama yüzde 11.3 oranında büyüdü. Türkiye limanlarında geçen yıl 5.8 milyon TEU konteyner elleçlendi. Konteyner elleçleme miktarının bu yıl sonunda 6.5 milyon teu’ya ulaşması bekleniyor.
Otomotiv 2 milyon adete gidiyor
Marmara bölgesi başta olmak üzere Türk limanlarının uzmanlaşmaya gittiği bir başka alan ise otomotiv lojistiği. 2008 ve 2009 yılında limanlarda elleçlenen araç miktarı 900 bin/adet seviyesindeyken, bu rakam 2010 yılında 1.4 milyon adete çıktı. 2011 yılı süresince elleçlenen otomotiv adetinin 1.5 milyonu rahatlıkla geçeceğine inanılıyor.
Özel sektörün büyüme yatırımları dikkate alınmadı
Türkiye Liman İşletmecileri Derneği –TÜRKLİM’in hazırlamış olduğu 2011 sektör raporunda, Ulaştırma ve Denizcilik Bakanlığı’nın yeni liman projelerinin hazırlanması sürecinde özel sektör yatırımlarının dikkate almadığına dikkat çekiliyor. Raporda; “Son üç kalkınma planında Haydarpaşa Limanı’nın artan yükünü karşılamak üzere Derince Limanı’nda konteyner terminali yapımından bahsedilmesine rağmen, bölgede konteyner elleçleyen özel sektör YIPORT ve EVYAP limanlarının mevcudiyetleri ve yeni inşa DP World ve Belde porjeleri dikkate alınmamıştır. Aynı hususları İzmir ve Çandarlı limanları için yapılan planlamalarda Aliağa bölgesinde yer alan Nemport ve Ege Gübre konteyner limanlarının, yeni Merisn konteyner Terminali için yapılan çalışmalarda mevcut MIP limanının kapasitesi ve gelişme projelerinin dikkate alınmadığı görülmektedir” denildi.
24 milyon TEU/yıl
(Çandarlı ve Mersin limanları tamamlandığında oluşacak kapasite)
10.5 milyon TEU/yıl
(19 özel limanın 2015 yılına kadar öngördüğü ilave kapasite artışı)
11.1 milyon TEU/yıl
(Türk limanlarının mevcut konteyner elleçleme kapasitesi)
10.4 milyon TEU
(TÜRKLİM’e göre 2015’te konteyner limanlarına oluşacak talep)
Kaynak: Perşembe Rotası
