Bankaların kâr oranları yüzde 13 düştü
BDDK, bankacılık sektörünün dönem net karının, önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13,2 gerileyerek Eylül 2011 itibarıyla 14 milyar 620 milyon lira düzeyinde gerçekleştiğini açıkladı.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu (BDDK), bankacılık sektörünün aktif toplamının 2011 yılının 9 aylık döneminde yüzde 20,6 oranında artarak, 1.214 milyar lira seviyesine ulaştığını bildirdi.
BDDK'nın bugün açıkladığı ''Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü'' verilerine göre, yılın ilk çeyreğinde yüzde 3,9 oranında büyüyen sektör ikinci çeyrekte yüzde 9,5, üçüncü çeyrekte ise yüzde 5,9 oranında büyüme gösterdi.
Bankacılık sektörünün aktif toplamı 2011 yılının 9 aylık döneminde yüzde 20,6 oranında artarak 1.214 milyar lira seviyesine ulaştı.
Bankacılık sektörü, 2011 yılının söz konusu döneminde temel olarak krediler ve Merkez Bankası'ndan alacaklar kalemlerinden kaynaklanan aktif büyümesini, mevduat, repo işlemlerinden sağlanan fonlar, yurtdışı bankalara borçlar ve ihraç edilen menkul kıymetlerdeki artış ile fonladı.
Bu dönemde mevduat artışı sınırlı düzeyde gerçekleşti, sektör aktif büyümesini fonlamak için alternatif kaynaklara başvurdu.
Bankacılık sektörü toplam aktifleri içindeki payı 2010 yıl sonuna göre 2,3 puan artarak yüzde 54,5'e yükselen toplam krediler 2011 yılında hızlı büyümesini sürdürerek Eylül 2011 itibarıyla 661,3 milyar lira seviyesine yükseldi. Kredilerde 2010 yıl sonuna göre 135,4 milyar lira artış gözlenirken, 9 aylık artış yüzde 25,8, yıllık artış ise yüzde 39,1 düzeyinde gerçekleşti.
-Karlılık
BDDK verilerine göre, 2011 yılında çeyrek dönemler itibarıyla azalmaya devam eden bankacılık sektörünün dönem net karı, önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2.229 milyon TL (yüzde 13,2) gerileyerek Eylül 2011 itibarıyla 14.620 milyon TL düzeyinde gerçekleşti. Önceki yılın aynı dönemi ile karşılaştırıldığında, kredi/mevduat faiz gelir/gider farkı, kredi fonlamasında mevduat dışı kaynakların da ağırlığının artması ve hacim etkisiyle tutar olarak arttı.
2011 yılı başından itibaren, kredi getirisi/mevduat maliyeti farkındaki azalışhız kesti, hatta YP marjlarda bir önceki çeyreğe göre bir miktar artış gerçekleşti. Buna rağmen, başta menkul değerlerden elde edilen faiz gelirlerindeki azalış olmak üzere, repo işlemlerine, bankalara ve ihraç edilen menkul kıymetlere verilen faizlerdeki artışın yanı sıra, bankalar ile para piyasalarından alınan faizlerdeki azalış, net faiz marjının gerilemesine yol açtı.
Eylül 2011 itibarıyla sektörde faaliyet gösteren 48 bankadan 21'inin karında, son bir yıllık dönemde azalış gerçekleşti.
Bankacılık sektörünün dönem net karı, önceki yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 13,2 geriledi
BDDK'nın bugün açıkladığı ''Türk Bankacılık Sektörü Genel Görünümü'' başlıklı rapora göre, 2011 yılında çeyrek dönemler itibarıyla azalmaya devam eden bankacılık sektörünün dönem net karı, önceki yılın aynı dönemine kıyasla 2.229 milyon lira (yüzde 13,2) gerileyerek Eylül 2011 itibarıyla 14 milyar 620 milyon lira düzeyinde gerçekleşti.
Kredi/mevduat faiz gelir/gider farkı tutar olarak artmasına karşın, başta menkul değer faiz gelirlerindeki azalış olmak üzere, repo işlemlerine, bankalara ve ihraç edilen menkul değerlere verilen faizlerdeki artış ile bankalardan ve para piyasalarından alınan faizlerdeki azalışın etkisiyle daralan net faiz marjı ile genel karşılık provizyonları, diğer faiz dışı giderler ve personel giderlerindeki artışa bağlı olarak yüksek tutarlı artan faiz dışı giderler kar azalışındaki temel etkenler oldu.
Bunların yanı sıra sermaye piyasası işlem kar/zararı ile kambiyo kar/zararı toplamının dönem net karını artırıcı katkısındaki yüksek tutarlı azalış da bir yıllık dönemde bu kar azalışındaki etkili oldu.
Raporda kurumun, takip eden dönemde, varlık kalitesindeki iyileşmenin dönem net karına olan olumlu katkısının önceki dönemlere göre azalması ve artan faiz oranlarının fonlama yapısına daha hızlı yansıması dolayısıyla bankacılık sektöründe ''aşağı yönlü bir karlılık performansı izleneceğini'' değerlendirdiği de ifade edildi.
-KOBİ kredilerindeki artış yavaş-
Eylül 2011 itibarıyla bankacılık sektörü toplam kredilerinin yüzde 43,8'i kurumsal/ticari kredilerden, yüzde 32,6'sı bireysel kredilerden, yüzde 23,6'sı ise KOBİ kredilerinden oluştu.
2010 yıl sonu ile karşılastırıldığında KOBİ kredileri diğer kredi türlerine göre daha yavaş artarken, kurumsal/ticari kredilerin toplam krediler içindeki payında artış, KOBİ kredilerinin ve bireysel kredilerin paylarında bir miktar azalış görüldü.
Yılın 9 aylık döneminde kredi kartı alacaklarındaki (yüzde 20,3), konut kredilerindeki (yüzde 19,7) ve taşıt kredilerindeki (yüzde 19,9) artışlar bireysel kredilerdeki ortalamanın altında kaldı.
Bireysel krediler içinde konut ve taşıt kredilerinden farklı olarak genellikle borçlunun ödeme kabiliyeti dışında bir teminatı bulunmayan ihtiyaç ve diğer tüketici kredileri ise söz konusu dönemde yüzde 33,3 ile diğer tüm segmentlerden daha hızlı bir artış gösterdi.
Bu dönemde tüketici kredilerinde gözlenen 34 milyar TL'lik artışın 20,8 milyar liralık (yüzde 61,3) kısmı ''ihtiyaç ve diğer tüketici kredileri''nden kaynaklandı.
Rapora göre, genel olarak tüketici kredilerinde ve özellikle ihtiyaç ve diğer tüketici kredilerinin artış eğiliminde gözlenen yavaşlamada BDDK'nın 16 Haziran 2011 tarihli kararı sonucunda yaşanan maliyet artışının kredi faiz oranlarına yansıtılması etkili oldu.
Raporda Eylül 2011 itibarıyla tüketici kredilerindeki piyasa payı yüzde 88,7, ihtiyaç ve diğer tüketici kredilerindeki toplam piyasa payı ise yüzde 92,3 olan 17 bankanın bu düzenleme değişiklikleri kapsamında yüzde 20 veya yüzde 8'lik sınırı aşması nedeniyle yüksek genel karşılık ayırmak durumunda olduğu da belirtildi.
-Takipteki alacaklar düşüyor-
Aralık 2009 itibarıyla en yüksek seviyesine ulaşan takipteki alacaklar, izleyen dönemde sürekli düşüş eğilimi sergiledi. 2010 yıl sonuna göre yüzde 7,9 gerileyen takipteki alacaklar Eylül 2011 itibarıyla 18,4 milyar TL seviyesinde gerçekleşti.
Takipteki alacaklarda gözlenen azalışta tahsilat performansının yanı sıra aktiften silme ya da satışlar da etkili olmakla birlikte, bu tutarlar hariç tutulduğunda bile bankacılık sektörünün takipteki alacak oluşumunun yavaşladığı gözlendi.
Ekim 2009'da yüzde 5,4'e kadar yükselen toplam kredilerin takibe dönüşüm oranı, ardından yaşanan kredi artışı, sorunlu kredi tahsilatlarındaki artışın etkisi ve takipteki alacak oluşumunun yavaşlamasıyla birlikte Aralık 2010 itibarıyla yüzde 3,7'ye ve Eylül 2011 itibarıyla ise yüzde 2,7 seviyesine geriledi.
Eylül 2011 itibarıyla en yüksek takibe dönüşüm oranı yüzde 3,1 ile KOBİ kredileri ve bireysel kredilere aitken, kurumsal/ticari kredilerin takibe dönüşüm oranı ise yüzde 2,2 seviyesinde oldu.
2010 yıl sonuna göre ise takibe dönüşüm oranlarında en fazla azalış 1,4 puan ile KOBİ kredilerinde, üçüncü çeyrekte ise 0,5 puan ile kredi kartlarında görüldü.
Menkul değerler portföyü, 2010 yıl sonuna göre yüzde 0,2'lik (464 milyon TL) sınırlı bir artışla Eylül 2011 döneminde 288,3 milyar lira düzeyine ulaştı.
Bankalar 2011 yılının ilk yarısında, artan zorunlu karşılık oranları nedeniyle ortaya çıkan likidite ihtiyaçlarıyla piyasa koşulları gereği kar realizasyonu yapmak maksadıyla menkul değer portföylerini azalttı, 2011 yılının üçüncü çeyreğinde gözlenen artış ise menkul değerler portföyünü 2010 yıl sonundaki seviyenin biraz üzerine çıkarabildi.
Buna karşılık ağırlık yurtdışı yerleşiklerin olmak üzere sektörün emanet kıymetleri yüzde 36,7 (38,1 milyar TL) artış gösterdi.
Bankacılık sektörü toplam pasifleri 2010 yılsonuna göre yüzde 20,6 oranında büyürken mevduat artış hızı yüzde 10,8 düzeyinde oluştu ve mevduatın pasif toplamı içindeki payı 5 puan azalarak yüzde 56,3 düzeyine geriledi.
2010 yılının son çeyreğinde yüzde 7,7'ye ulaşan toplam mevduatın artış hızı, 2011 yılının ilk çeyreğinde yüzde 2 düzeyine geriledi, yılın ikinci çeyreğinde ise mevduat piyasa payını artırmaya yönelik özellikle ayın son günlerinde hızlanan rekabetin sonucunda yükselen faiz oranlarının da etkisiyle bir miktar artış göstererek yüzde 4,8 düzeyine ulaştı.
Üçüncü çeyrekte ise hem Türk parası hem yabancı para mevduat azalmasına rağmen, artan kurların etkisiyle toplam mevduatta yüzde 3,7'lik bir artış yaşandı.
-Yurt dışı bankalardan temin edilen borçlar-
Sektörün yurt dışı bankalardan temin ettiği borçların toplamı, bu yılın 9 aylık döneminde yüzde 19,9 oranında (16,2 milyar dolar) artarak 97,9 milyar dolara yükseldi.
2009 yılından itibaren artmaya devam eden yurt dışı fonların pasif toplamı içindeki payı Aralık 2010 itibarıyla yüzde 12,5 düzeyindeyken, bu oran Eylül 2011 döneminde yüzde 14,9 oldu.
Bu dönemde bankaların yurt dışı bankalara borçları içinde kendi risk gruplarından sağladığı fonlama tutarı ise 17,8 milyar dolar oldu.
-Özel bankaların menkul kıymet ihraçları hızlandı-
2010 yılının son çeyreğinde başlayan özel bankaların menkul kıymet ihraçları 2011 yılının 9 aylık döneminde hızlandı.
Eylül 2011 itibarıyla, 16,4 milyar lira net bakiye arz eden ihraç edilen menkul kıymetlerin yüzde 94,2'si 10 özel bankanın yurt içi ve uluslararası piyasalarda ihraç ettiği bono ve tahvillerden, kalanı ise kalkınma ve yatırım bankalarının ihraçlarından oluştu.
Menkul kıymetlerin yüzde 36,6'sı yurt dışı, yüzde 63,4'ü yurt içi piyasalara ihraç edildi. Yurt içi piyasalarda ihraç edilen menkul kıymetlerin yabancı yatırımcıların portföyünde bulunan kısmı ise yüzde 5'in altında kaldı.
Türk bankacılık sektörünün özkaynakları 2011 yılının 9 aylık döneminde yüzde 5,2 artarak 141,6 milyar lira olarak gerçekleşti.
Söz konusu dönemde, sektörün karlılığının önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 13,2 ve menkul değerler değerleme farklarının yıl sonuna göre yüzde 61 azalması nedeniyle özkaynakların artış oranı toplam aktiflerin artış oranının gerisinde kaldı.
-Sermaye yeterlilik rasyosu-
Rapora göre, önceki yıllarda sektörün elde ettiği yüksek tutarlı karların dağıtılmayarak bünyede bırakılması, dönem karıyla birlikte değerlendirildiğinde mevcut ödenmiş sermayenin yaklaşık 2 katı düzeyinde bir yedek akçe oluşumunu ve dolayısıyla güçlü özkaynak yapısının korunmasını sağladı.
Eylül 2011 döneminde sektörün SYR'si (sermaye yeterlilik rasyosu) yüzde 16,4 olarak gerçekleşti.
BDDK Raporuna göre, Türk bankacılık sektörünün sermaye yeterlilik rasyosu, azalış trendi devam etmekle birlikte asgari yasal sınır olan yüzde 8'in, BDDK tarafından uygulanmakta olan yüzde 12'lik hedef rasyo düzeyinin ve gelişmiş ve gelişmekte olan birçok ülkenin üzerinde bulunuyor. Yine aktif kalitesinin olumlu trendi ve yasal özkaynakların yüzde 90,6'sının kaliteli özkaynak unsuru olarak nitelendirilen ana sermayeden oluşuyor olması da bankacılık sektörünün sağlıklı bünyesini koruduğunu gösteriyor.
-Avrupa borç krizi-
Avrupa borç krizine de değinilen rapora göre, krizin devam ettiği ve uluslararası düzeyde belirsizliklerin sürdüğü mevcut ortamda, olası kırılganlıklara karşı Türk bankacılık sektörünün tampon görevi görebilmesi açısından, başta özkaynak yeterliliği ve aktif kalitesi olmak üzere, sektörün sağlıklı ve güçlü yapısının sürdürülebilirliği büyük önem taşıyor.
Raporda BDDK'nin bu çerçevede şimdiye kadar olduğu gibi bundan sonra da bu vizyon doğrultusunda hareket edeceği belirtiliyor.
BDDK verilerine göre bankaların dönem net kar-zarar tablosu şöyle:
Bankacılık Sektörü (Milyon TL) Eylül Değişim Toplam Gelire Oranı %
20102011Tutar%20102011Fark (Puan)
Toplam Faiz Gelirleri57.18262.6255.4429,573,472,6-0,8
Kredilerden Alınan Faizler34.99541.7356.74019,344,948,43,5
Menkul Değerlerden Alınan Faizler19.27918.505-774-4,024,821,5-3,3
Bankalardan ve Para P. Alınan Faizler1.611868-743-46,12,11,0-1,1
Diğer1.2971.51722017,01,71,80,1
Toplam Faiz Giderleri28.63135.043641122,436,840,63,9
Mevduata Verilen Faizler 23.48727.198371115,830,231,51,4
Bankalara ve Para P. İşl. Verilen Faizler2.5483.45290535,53,34,00,7
Repo İşlemlerine Verilen Faizler 2.2743.5651.29156,82,94,11,2
Diğer323827504156,00,41,00,5
I) NET FAİZ GELİRİ (GİDERİ) 28.55127.582-969-3,436,732,0-4,7
Takipteki Alacaklar Özel Provizyonu 4.1112.822-1.289-31,45,33,3-2,0
II) PROV.SONRASI NET FAİZ GELİRİ (GİDERİ) 24.44024.7613211,331,428,7-2,7
Toplam Faiz Dışı Gelirler17.56720.3272.75915,722,623,61,0
Bankacılık Hizmet Gelirleri ve Komisyonlar 10.50012.6002.10020,013,514,61,1
Aktif satış Kazançları4621.350888192,40,61,61,0
Diğer6.6066.377-229-3,58,57,4-1,1
Toplam Faiz Dışı Giderler 21.92326.3534.43020,228,230,62,4
Personel Giderleri 8.6189.59797811,411,111,10,1
Provizyonlar 2.2394.1051.86683,42,94,81,9
Diğer 11.06612.6521.58514,314,214,70,5
III) NET FAİZ DIŞI GELİR (GİDER)-4.356-6.027-1.671-5,6-7,0-1,4
IV) TOPLAM DİĞER FAİZ DIŞI GEL./GİD. (1 2 3) 603-320-9230,8-0,4-1,1
1- Sermaye Piyasası İşlemleri Karı (Zararı) (Net) -1.1302.0573.187-1,52,43,8
2- Kambiyo Karı (Zararı) (Net) 1.731-2.329-4.0602,2-2,7-4,9
3- Olaganüstü Gelirler (Giderler) (Net)2-48-500,0-0,1-0,1
V) VERGİ ÖNCESİ KAR (ZARAR) (II III IV)20.68818.414-2.274-11,026,621,4-5,2
Vergi Provizyonu3.8383.794-44-1,24,94,4-0,5
DÖNEM NET KARI (ZARARI) 16.84914.620-2.229-13,221,617,0-4,7
Faiz Gelirleri/Faiz Giderleri %199,7178,7-21,0
Faiz Dışı Gelirler/Faiz Dışı Giderler %80,177,1-3,0
Faiz Dışı Gelirler/Faiz Dışı Giderler % (*)83,777,9-5,8
Faiz Dışı Gelirler/Faiz Dışı Giderler % (**)71,170,9-0,1
Not: Diğer faiz dışı gelirler, faiz dışı gelir - gider dengesi hesaplamasında net değerleri üzerinden
değerlendirilmiştir.
* Diğer faiz dışı gelir/giderler dahil edilmiştir.
** Takipteki alacaklar özel provizyonu ve diğer faiz dışı gelir/giderler dahil edilmiştir.
