Çanakkale Boğazı Köprü Geçiş Projesi sessiz ve derinden ilerliyor. Arsa simsarlarının istilasına uğrayan bölgede fiyatlar 3-5 kat birden artmış durumda. Ancak hala bazı bölgelerde prim potansiyeli yüksek araziler bulmak mümkün...
İzmit Körfez Geçişi ve İstanbul Boğazı’na kurulacak üçüncü köprünün yerinin netleşmesiyle birlikte gözler bu kez Çanakkale Boğazı’na yapılacak köprüye çevrildi. Hatırlanacağı gibi, Çanakkale’de yapılacak köprü için daha önce belirlenen Sarıçay-Kilitbahir güzergâhı, tarihi Gelibolu Yarımadası’na zarar vereceği endişesiyle Gelibolu (Sütlüce)-Lapseki (Şekerkaya) şeklinde değiştirilmişti.
Karayolları Genel Müdürlüğü, önce Çanakkale Köprüsü için Avrupa yakasında Kilitbahir, Anadolu yakasında ise Sarıçay'ı belirlemişti. Tarihi Gelibolu Yarımadası’nın ortasına denk gelen bu güzergaha başta Çanakkaleliler olmak üzere Türkiye’nin dört bir yanından tepkiler gelmişti. Tepkileri haklı bulan Ulaştırma Bakanlığı, birkaç alternatif güzergah üzerinde çalışma yürüttü. Sonuçta da yeni güzergah olarak Avrupa yakasında Gelibolu ilçesinin 7.5 kilometre güneyindeki Sütlüce Köyü ile Anadolu yakasındaki Lapseki ilçesinin 2.5 kilometre güneyindeki Şekerkaya mevkisi belirlendi.
MALİYETİ 1 MİLYAR DOLAR
Güzergahın değişmesiyle köprünün boyu da uzadı. Sarıçay-Kilitbahir arasındaki eski güzergahta bin 400 metre olan iki ayak arasındaki uzunluk, Sütlüce-Şekerkaya arasında bin 600 metre olacak. Direklerden sonraki bölümler de eklendiğinde köprünün toplam uzunluğu 2 bin 800 metreye ulaşacak. Bu da Çanakkale boğaz geçişini dünyanın dördüncü uzun asma köprüsü yapacak...
Bağlantı yollarının da eklenmesiyle köprü projesinin toplam uzunluğu 3 bin 860 metreye çıkacak. Üç gidiş, üç de geliş olmak üzere altı şerit olarak inşa edilecek köprü, 433 kilometre uzunluğundaki Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu projesinin en önemli parçalarından birini oluşturuyor. Maliyeti yaklaşık 4.5 milyar dolar olarak tespit edilen otoyol projesi içinde yer alan Çanakkale Köprüsü için 1 milyar dolar civarında harcama planlanıyor.
Çanakkale Köprüsü ve Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu projeleri yap-işlet-devret modeliyle ihale edilecek. İhalenin önümüzdeki yıl içerisinde yapılması bekleniyor.
Bu arada Ulaştırma Bakanlığı’nın köprüden demiryolunun da geçebileceği alternatif bir proje daha hazırlattığını belirtelim...
OTOYOLUN GEÇECEĞİ GÜZERGAHLAR
İstanbul’un trafik sorununa çözümün bir parçası olarak görülen Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu projesi, Avrupa’dan gelerek Ege ve Akdeniz’e gidecek trafiğin Çanakkale üzerinden geçmesini sağlayacak. Söz konusu otoyol, Kınalı Kavşağı’nda Kuzey Marmara Otoyolu’yla buluşacak. Ardından Tekirdağ’dan geçip, Çanakkale’nin Gelibolu ilçesinin 7.5 kilometre güneyindeki Sütlüce Köyü’nden Çanakkale Boğazı’na ulaşacak. Boğazı asma köprüyle geçecek, Anadolu yakasında ise Lapseki’nin 2.5 kilometre güneyindeki Şekerkaya mevkiine ulaşacak.
Tekirdağ-Çanakkale- Balıkesir Otoyolu, daha sonra Lapseki-Çan-Yenice ve İvrindi güzergahını izleyerek Balıkesir’in Savaştepe ilçesinde Gebze-İzmir Otoyolu’yla birleşecek.
KÖYLER MARKAJ ALTINDA
Çanakkale’ye yapılacak köprü, önce köprünün kurulacağı Gelibolu ve Lapseki bölgesinde heyecan yarattı. Köprünün Anadolu yakasındaki ayaklarının kurulacağı Lapseki ve çevresindeki köylerde yaptığımız araştırmada son dönemde yoğun bir hareketlilik olduğunu gözledik. Bölgedeki köylüler, şimdiden tarlalarının değerleneceği beklentisine girmiş bile.
Projenin kamuoyunda duyulmasının ardından bölge arazi spekülatörleri tarafından adeta markaj altına alınmış. Aynı durum köprünün Avrupa yakasındaki ayaklarının oturtulacağı Gelibolu’nun Sütlüce Köyü için de geçerli.
Arsa simsarlarının bu ilgisi karşısında özellikle Sütlüce Köyü’ndeki arazilerin fiyatlarında iki yıl öncesine oranla yaklaşık üç misli artış olduğu belirtiliyor. Sütlüce’deki arazilerin değer kazanmasında, köprü projesi dışında burada kurulacak olan tersanenin de etkisini göz ardı etmemek gerekiyor.
SATILIK AZ, OLANLAR DA PAHALI
Gelibolu’da 35 yıldır emlakçılık yapan Dondurmacılar Emlak Ofisi’nin sahibi İsmail Dondurmacı, Gelibolu-Keşan asfaltına cephesi olan arazilerin, köprü söylentisi ve basında bu yönde çıkan haberlerden sonra değer kazanmaya başladığını söylüyor. İki yıl önce asfalta cepheli arazilerin dönümünün 7-8 bin TL arasında satıldığını hatırlatan Dondurmacı, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Şimdi aynı arazilerin dönümüne 20-30 bin TL arasında fiyat biçiliyor. Arsa ve tarla fiyatları 4-5 yıl öncesine kadar yerinde sayarken, şimdi köprü ve tersanelerin gündeme gelmesiyle 3-5 misli arttı. Özellikle Sütlüce Köyü’nün tersane yeri ilan edilmesi ve tersane ruhsatlarının alınmasından sonra bu bölgede satılık arsa bulmak zorlaştı. Elinde arsa olanlar da beklemeyi tercih ediyor. Sütlüce’de iki yıl önce dönümü 7 bin TL olan tarlaların fiyatı da 25 bin TL’ye çıkmış durumda. Yüzde 20 imarlı arsaların metrekaresi iki yıl önce 70 TL’ydi. Şimdi ise 200 TL isteniyor.”
TERSANE YATIRIMLARI
Bölgeye ilk tersane yatırımını Kalkavan ailesi yapmış. Bu yatırım için “Gelibolu Gemi Endüstrisi Sanayi ve Ticaret” unvanlı şirket kuran Kalkavanlar, Cevizli Köyü yakınlarındaki 847 bin 430 metrekarelik alana 390 milyon dolarlık yatırımla tersane kurmayı planlıyor. Yeni tersanede ham petrol taşıyacak büyük tonajlı gemiler, büyük tonajlı kuru yük gemileri, 150 bin metreküp kapasiteli sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) ile sıvılaştırılmış doğalgaz (LNG) tankerleri, konteynır gemileri, lüks ve modern yolcu gemileri, özel ve lüks tekneler üretilecek. Tersanede ayrıca, yüksek teknolojiye, kapasiteye ve görünmezlik teknolojisine sahip firkateynler, korvetler de imal edilebilecek.
Gelibolu Gemi Endüstrisi, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın hedef planında olan ihtiyaçları ile üçüncü dünya ülkelerinin savaş gemisi tasarımını ve inşaatını gerçekleştirmeyi de hedefliyor. Tersanenin etap etap 5 yıl içerisinde tamamlanması planlanıyor.
KEŞAN’DA FİYATLAR ARTMADI
Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu’nun Gelibolu ve çevresinde yarattığı etki, aynı istikamette bulunan Keşan’da hissedilmemiş. Bölgede emlak fiyatlarının iki yıldır yerinde saydığını ifade eden Keşan Emlak Ofisi’nin sahibi Oğuz Akalan, köprü projesinin Keşan’ı olumlu etkilemeyeceği görüşünde. Akalan, “Çanakkale köprü projesinin hayata geçirileceği bölge Keşan merkeze 100 kilometre mesafede. Ayrıca ana yollarda böyle bir oluşumu çağrıştıracak, insanları farklı düşündürecek hiçbir hareketlilik yok” diyor.
Akalan, Keşan ve çevresindeki ana yollara cepheli imarlı arsaların fiyatlarıyla ilgili ise şu bilgileri veriyor: “Keşan-İstanbul güzergahında yüzde 50 imarı bulunan arsaların metrekaresi iki yıl önce 80-100 TL arasındaydı. Şimdi ise 100-150 TL. Yine 2009’da Keşan-Uzunköprü güzergahında metrekaresi 40-50 TL olan yüzde 50 imarlı arsalar da 40-60 TL aralığında satılıyor.”
LAPSEKİ DE KÖPRÜYÜ BEKLİYOR
Çanakkale Boğazı’nın Anadolu yakasında yer alan, Lapseki-Çan ve Biga arasındaki köyler, köprü projesinin gündeme gelmesiyle birlikte arsa spekülatörleri tarafından sıkça ziyaret edilmeye başlamış. Ancak bu köylerdeki arazilerin fiyatlarında da iki yıl öncesine göre henüz önemli bir artış olmadığı ifade ediliyor.
Lapseki’deki Bilgin Gayrimenkul’ün sahibi Mehmet Bilgin, Tekirdağ-Çanakkale-Balıkesir Otoyolu’nun söz konusu köylerde yakınından geçeceği tarla vasfındaki arazilerin metrekaresinin 1 TL’den başlayıp yerine ve konumuna göre 15 TL’ye kadar çıktığını söylüyor. Aynı arazilerin iki yıl önceki ortalama fiyatı 40 kuruş ile 10 TL arasındaymış. Bilgin, Lapseki-Çanakkale arasında yer alan köylerde arazi fiyatları hakkında ise “2009’da imarsız arazilerin metrekaresi 5-10 TL aralığındaydı” değerlendirmesini yapıyor.
EN ŞANSLI KÖY
Köprünün bir ayağının kurulacağı ve Lapseki’ye 2.5 kilometre mesafede yer alan Şekerkaya mevkiine en yakın köy Suluca... Aslında Suluca Köyü, köprünün hemen altında yer alacak. Halen Çanakkale-Lapseki duble yoluna yakın olan Suluca, Lapseki’ye yaklaşık 5 kilometre uzaklıkta. 93 Harbi (1877-78 Osmanlı-Rus savaşı) nedeniyle Balkanlardan göçenler tarafından kurulan köyde, halen 100 hane bulunuyor. 5 bin dönüm tarım arazisine sahip olan köyün başlıca geçim kaynağı meyvecilik...
Köprünün Anadolu yakası ayaklarının köylerine kurulacak olması Suluca’yı epey heyecanlandırmış. Arazilerinin değerleneceği beklentisine giren köy halkı, köprü söylentisiyle birlikte özellikle İstanbul’dan birçok ziyaretçinin arsa bakmak için geldiğini söylüyor. Suluca’da deniz kenarındaki arazilerin dönümüne ortalama 50 bin TL isteniyor. Çanakkale-Lapseki asfaltına yakın olan yerlerdeki arsaların dönümü ise ortalama 25 bin TL.
GÖKKÖY DE DEĞERLENDİ
Şekerkaya’ya en yakın köylerden biri de Gökköy... Şekerkaya’ya 5, Çanakkale-Lapseki duble yoluna ise 4 kilometre mesafede yer alan bu köyün geçmişi 500 yıl öncesine dayanıyor. “Manav köyü” olarak da bilinen Gökköy’de yaklaşık 100 hane bulunuyor.
5 bin dönüm civarında tarım arazisine sahip olan Gökköy’ün en önemli geçim kaynağı sebze ve meyvecilik. Çanakkale Boğazı’na hakim bir tepede yer alan köy, güzel manzarasından dolayı özellikle arsa yatırımcılarının akınına uğramış. Köylüler, son 5 yılda 500 dönüme yakın arazinin el değiştirdiğini ifade ediyor. Bu do doğal olarak arazileri değerlendirmiş. Öyle ki iki yıl önce dönümü 10 bin TL’den satılan araziler, bugün 15 bin TL’ye kadar çıkmış...
ÇANAKKELE YATIRIMCI BEKLİYOR
Yeni güzergah Çanakkale’yi pas geçse de il merkezindeki emlakçıların çoğu fiyatların artacağı yönünde beklentiye sahip. Tanyapı Emlak Ofisi’nin sahibi Timuçin Doğantan, köprünün Çanakkale gayrimenkul piyasasına olumlu etki yapacağını düşünüyor. Çanakkale’de ev ya da arsa almak isteyenlere Çanakkale-İzmir Otoyolu üzerindeki Güzelyalı’yı öneren Doğantan, sözlerini şöyle sürdürüyor:
“Güzelyalı Çanakkale’nin Paris’i olarak anılıyor. Dört mevsim yaşamaya müsait olan beldede yüzde 30 imarla birlikte 2.5 kat yapılaşma izni var. Bölgedeki arsalar her geçen gün değer kazanıyor. Örneğin, Tusan Caddesi’ne cephesi olan 300 metrekarelik bir arsayı iki yıl önce 50-70 bin TL arasında almak mümkündü. Şimdi ise 100 bin TL’ye bile bulmak zor. Yine İzmir yolu üzerindeki İntepe beldesi de yakın gelecekte değerlenecek gibi görünüyor. Bu bölgede özellikle taş evlerin değeri her geçen gün artıyor.”
Ülgür GÖKHAN / Çanakkale Belediye Başkanı
“Köprü, yatırımcıları da ilimize çekecek”
“Çanakkale Boğazı’na kurulması planlanan köprü için daha önce açıklanan Kilitbahir-Sarıçay arası zaten bir avam projeydi. Sit alanı olan bu bölgede köprü kurulması imkansızdı. Biz de bu yüzden söylentilere pek inanmıyorduk. Açıklanan son güzergah bize göre de en uygunu...
Çanakkale’ye kurulacak köprü bölgeye çok şey katacaktır. Kentimiz planlı gelişimini sürdürüyor. Yeni imar alanlarının yaratılmasıyla birlikte kuzeydoğuya doğru genişliyor. Artık İstanbul’dan gelenlerin kenti by-pass edip gitmesini değil, buraya yerleşmesini istiyoruz.
Çanakkale’de son dönemde inşa edilen konutların büyük bölümü üniversite öğrencileri tarafından kiralanıyor. Bu da yeni ve kaliteli konut talebini tetikliyor. Emekliler için cazibe merkezi olan Çanakkale’ye, köprüyle birlikte yatırımcıların da geleceğini tahmin ediyoruz.”
Sevil URAL / Çanakkale Mimarlar Odası Başkanı
“Sorun ulaşım değil...”
Biz köprü projesine karşı değiliz. Ancak Çanakkale’nin öncelikle sorunu ulaşım değil. Boğaz geçişlerinde bir problem yaşanmıyor. Kurulacak bir köprünün ne derece yararlı olacağı da ayrı bir konu. Yine de köprünün yerinin değişmesi bize göre çok iyi oldu. Bunda da gerek sivil toplum kuruluşları gerekse bölge halkının haklı tepkileri etkili oldu.
Köprüyle birlikte şu anda 106 bin civarında olan Çanakkale’nin nüfusu 250 binin üzerine çıkacak. Bunun dışında kendi rantını yaratan köprü, arsa spekülatörlerine davetiye çıkaracak. Bu açıdan da kaygılıyız.
Hayrettin ÇETİNKAYA / Çanakkale Müteahhitler Birliği Başkanı
“Yerel müteahhitlere iş çıkacak”
Halen ilimizde taahhüt işi yapan 100’e yakın firma var. Köprü, her şeyden önce Çanakkale’deki yerel müteahhitlik firmaları açısından önemli bir katma değer yaratacak. Özellikle projenin yapım aşamasında Çanakkale’deki taahhüt firmaları alt taşeronlar olarak görev alacak. Köprü ve bağlantı yollarının yapım süreci en iyi ihtimalle beş yıl sürecek, bunun da Çanakkale’deki alt taşeron firmalara yaratacağı yıllık katma değer 20-30 milyon TL’den aşağı olmayacaktır.
1975’ten beri dillendiriliyordu
Çanakkale’ye köprü fikri ilk kez 1975 yılında dile getirilmişti. İlk ciddi proje ise 1984-1989 yılları arasında Anavatan Partisi iktidarında gündeme geldi. Ancak 1994 yılına kadar ciddi bir çalışma yapılmadı. 1994 yılında DYP-CHP koalisyonu tarafından yatırım programına alındı. O dönemde Akbaş (Eceabat)-Nara Burnu (Çanakkale) arasında ‘yap-işlet-devret’ modeliyle inşa edilmesi planlanıyordu. Acil olarak bu konuda bir yasası çıkarıldı. Söz konusu yasa düzenlemelere rağmen ihale başarılı olamadı. Çünkü başta İngiliz Brown Beech olmak üzere 18 yabancı firma, köprüyü Karayolları Genel Müdürlüğü’nünkiyle değil kendi projeleriyle yapmak istediler. Sadece Alarko Holding, köprüyü Karayolları’nın projesiyle inşa etmeyi kabul etti. Ancak dönemin hükümeti erken seçime gidince, seçim telaşıyla bir çivi dahi çakılmadan rafa kaldırıldı...
AK Parti döneminde tekrar gündeme gelen köprü güzergahı için önce Avrupa yakasında Kilitbahir, Anadolu yakasında ise Sarıçay'ı belirlendi. Ancak sit alanı ve milli parka yakın olması nedeniyle yoğun tepki görünce vazgeçildi.
Ardından yeni güzergah Sütlüce-Şekerkaya olarak belirlendi. 2013 yılında ihalenin yapılması ve ardından projenin hayata geçirilmesi için çalışmaların başlaması bekleniyor. Lapseki-Gelibolu arasına yapılacak köprü, ulaşımın feribotla sağlandığı Eceabat-Çanakkale arasında özellikle kış aylarında lodos nedeniyle ulaşımda yaşanan aksamayı da ortadan kaldıracak.
Kaynak: Para Dergisi
