Denizcilere yıpranma hakkı verilmeyecek

MHP Ankara Milletvekili Prof. Dr. Özcan Yeniçeri 6 Ağustos 2013 tarinde TBMM’nde verdiği “Denizcilerin yıpranma hakları” konulu soru önergesine Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik’ten cevap geldi.
 
Prof. Dr. Özcan Yeniçeri tarafından meclise sunulan soru önergesi;
 
1- Denizcilerin yıpranma haklarının kaldırılmasının gerekçeleri nelerdir?
2- Denizcilerin yıpranmaları söz konusu değilse kendilerinden neden 2 yılda bir periyodik, 5 yılda bir ise tepeden tırnağa sağlık raporu talep edilmektedir?
3- 2010 yılına kadar ‘yıpranan’ denizci hangi teknolojik, sosyo-ekonomik, biyolojik, fizyolojik gelişme sonucunda ‘yıpranmaz’ olmuştur?
4- Denizcilerin yıpranma haklarının iadesi konusunda herhangi bir çalışma yürütülmekte midir? Yürütülüyorsa bu çalışmalar hangi aşamadadır?
 
Faruk Çelik: Yıpranma hakkı geri verilmesi söz konusu değil
 
Denizcilere yıpranma hakkı verilmesi durumunda eşitsizlik ortaya çıkacağı, denizcilerin olağanüstü yıpranmaya mağruz kalmadıklarından dolayı bu haktan yararlanmalarının söz konusu olmadığının belirtildiği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Faruk Çelik imzalı soru önergesine verilen cevap şu şekilde;
 
506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununun mülga ek 5. maddesinde; gemi adamları, gemi ateşçileri, kömürcüler ve dalgıçlar denizde fiilen görevlerini yaparken geçen sürelerinin her yıl için90 gün sigortalılık süresine ekleneceğin,
 
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunun geçici 7. Maddesi ile de;506 sayılı Kanununu mülga ek 5. Maddesi kapsamında geçen itibari hizmet süresinin tabi olduğu Kanun hükümlerine göre değerlendirileceği,
 
506 sayılı Kanunun mülga ek 5. Maddesinde saylan itibari hizmet süresi kapsamında yer alıp 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesi sayılmayan işlerde  bu Kanunun değerlendirilmesinde 3600 gün prim ödeme şartı aranmayacağı hüküm altına alınmıştır.
 
2008 yılında yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanunun 40. maddesinde hangi işler/işyerleri ile hangi sigortalılar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılıp yararlandırılmayacakları hususu tespit edilirken çeşitli kamu kurum ve kuruluşları ile meslek gruplarından temsilciler de yapılan çalışmalara katılmıştır.
 
5510 sayılı Kanunun 40. maddesi ile getirilen fiili hizmet süresi  zammı, bazı meslek ve görevlerin ağırlığı ve yıpratıcılığı göz önünde tutularak bu meslek ve görevlerde çalışanlara verilmektedir. Bir başka deyişle, söz konusu zammı olağanüstü yıpranmayı gerektiren meslekler için düşünülmüştür.
 
Yapılan araştırmalarda, diğer ülkelerde bu tür zamların çok özel ve kısıtlı durumlarda uygulandığı pek çok ülkede de hayat ve sağlık için tehlikeli olan ya da çalışma şartları bakımından güçlük çekilen görevlerde fiili hizmet süresi zammı uygulanması yerine bazı ek ödemeler yapıldığı anlaşılmıştır.. Ülkemizde de uygulanmakta olan personel rejimi ile kamu personeline yapılan görevin niteliği, ağırlığı ve sorumluluğu ile orantılı olarak iş güçlüğü, iş riski, eleman temininde güçlük zammı ve özel hizmet tazminatı gibi haklar tanınmıştır.
 
5510 sayılı Kanununun 40. Maddesinin ikinci fıkrası uyarınca, fiili hizmet süresi zamları, emeklilik işlemlerinde fiili  hizmetten sayılmakta, başka  bir deyişle, emekli aylığı bağlanabilmesi için fiilen geçmesi gerekli hizmetin dolumun dan hesaba katılmakta olduğundan, bazı hizmet sınıflarına veya hizmet sınıfları içinde bazı görevleri ifa edenlere verilen fiili hizmet süresi zamları kamu kurum ve kuruluşlarında çalışanlar arasında eşitsizlik yaratmakta, huzursuzluklara yol açmakta ve en iyi şekilde hizmet verebilecekleri dönemde erken emekliye ayrılmalarına neden olmaktadır.
 
506 sayılı Kanunun Mülga ek 5. Maddesi uyarınca fiili hizmet süresi zammında yararlandırılan bir kısım meslek grubuna, 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesinde  yer verilmediği gibi, 5510 sayılı Kanun çalışmaları sırasında fiili hizmet süresi zammından yararlandırılacak meslek grupları belirlenirken yapılan çalışmalarından kurum yetkilileri de yer almıştır.
 
Söz konusu düzenleme neticesinde 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesinin ikinci fıkrasının 12 numaralı alt maddesinde; su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmaya gerektiren işlerde 20-35 metreye kadar derinlik veya 2-3,5 kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar, su altında basınçlı hava çalışmayı gerektiren işlerden 35-40 (40 hariç)m. Derinlik veya 3,5-4 (3,5 hariç) kg/cm2 basınçta yapılan işlerde çalışanlar ile dalgıçlık işinde çalışanlar fiili hizmet süresi zammından yararlandırılmıştır.
 
Bu çerçevede, 5510 sayılı Kanunun 40. Maddesinde sayılan işler/işyerleri ve kapsamındaki sigortalılar dışında diğer sigortalıların fiili hizmet süresi zammından faydalanmasına imkan bulunmamaktadır.
    
Hangi meslekler yıpranma hakkından faydalanıyor?
 
2008 yılında yapılan Sosyal Güvenlik Reformu ardından; kurşun ve arsenik işlerinde çalışanlar, cam fabrika ve atölyelerinde çalışanlar, cıva üretimi işleri sanayinde çalışanlar, kok fabrikalarıyla termik santrallerde çalışanlar, demir ve çelik fabrikalarında çalışanlar, döküm fabrikalarında çalışanlar, asit üretimi yapan fabrika ve atölyelerde çalışanlar, yeraltı işlerinde çalışanlar, radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işlerde çalışanlar, su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işlerde çalışanlar, Türk Silâhlı Kuvvetlerinde çalışanlar, emniyet ve polis mesleğinde, Milli İstihbarat Teşkilatında çalışanlar, itfaiye veya yangın söndürme işlerinde çalışanlar yıpranma hakkından faydalanabiliyor.
 
Deniz Haber Ajansı - Onur Ömer BİLGİ

www.ulasimonline.com