Maden Tetkik ve Arama (MTA) Genel Müdürlüğü, denizlerde petrol sondajı için gerekli sismik araştırmaları yapacak yeni Araştırma Gemisi Tedarik Projesi’nde sona yaklaştı. MTA adına ihale sürecini yürüten Savunma Sanayi Müsteşarlığı’nın (SSM) önümüzdeki hafta yüklenici firma ile sözleşme imzalanmasının ardından geminin yapımına hızla başlanacak.
Petrol başta olmak üzere enerjide yerli kaynakların gün yüzüne çıkartılması için önemli adımlar atan Türkiye, bu adımlara bir yenisini daha ekleme hazırlanıyor.
Denizlerde petrol sondajı için gerekli sismik araştırmaları, bugüne kadar MTA Sismik-1, Dokuz Eylül Üniversitesi’ne ait Koca Piri Reis Gemisi ve kiralanan yabancı gemilerle yapan Türkiye, son teknolojiyle donatılmış yerli yapım sismik araştırma gemisine sahip olmak için düğmeye bastı.
MTA’nın sahip olacağı gemi için ihale süreci tamamlanırken, MTA adına ihale sürecini yürüten SSM’nin önümüzdeki hafta yüklenici firma ile yaklaşık 100 milyon avroluk sözleşmeyi imzalanmasının ardından geminin yapımına hızla başlanacak.
Planlamalara göre, 2014’de tamamlanacak yaklaşık 86 metre uzunluğunda 22 metre genişliğindeki gemi, okyanuslarda bile üç boyutlu sismik arama yapabilecek yeterlilikte olacak.
Yabancılar baskılara boyun eğdi
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri, Türkiye’nin kendine ait derin sismik araştırmalar yapabilecek veri toplama ve enerji kaynağı kapasitesine sahip gemisi olmadığı için bu tür gemileri yurt dışından kiraladığını belirterek, yerli sismik araştırma gemisiyle birlikte bu alandaki dışa bağımlılığın ortadan kalkacağını açıkladı.
TPAO’nun kiraladığı büyük boyutlu yabancı sismik araştırma gemilerinin özellikle Ege ve Akdeniz’de Türkiye ile komşu ülkeler arasındaki bazı ihtilaflı deniz alanlarında araştırma yapmaktan kaçındığını vurgulayan yetkililer, şunları kaydetti: ”Kiralanan yabancı sismik araştırma gemileri bazen komşu ülkelerin baskılarına boyun eğmek zorunda kalıyordu. 1974’de Ege’de ülkemiz adına karasularımızda sismik araştırma yapan yabancı bir gemi siyasi dış müdahalelerle bölgeden ayrılmıştı. Yine birkaç yıl önce Akdeniz’deki yetki alanlarımızda, petrol ve doğalgaz araştırmaları yapmak üzere kiralanan yabancı araştırma gemileri dış müdahalelerle çalışmalarına kısmen son vermişti. Yabancı gemilerle yapılan araştırmalarda elde edilen bilgi ve bulguların gizlilik ve stratejik özelliğe sahip olması yerli sismik araştırma gemisini ayrıca önemli kılıyor.”
”İstanbul depremi” de araştırılacak
Geminin adının daha belirlenmediğini, bazı isimler üzerinde yoğunlaşıldığını dile getiren yetkililer, üzerinde helikopter pistinin de bulunduğu gemiye dünyada sayılı ülkenin sahip olduğunu söyledi.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı yetkilileri, yeni geminin Türk deniz araştırmaları tarihinde yeni bir sayfa açacağını ve elde edeceği verilerin birçok bilimsel araştırmaya kaynak olacağını belirterek, şu bilgileri verdi: ”Araştırma gemisi üzerindeki son sistem jeofizik, hidrografik, oşinografik ekipmanla petrol ve doğalgaz araştırmalarının yanında depremsellikle ilgili çalışmalar da yürütecek. Gemi özellikle Marmara’da İstanbul ile ilgili önemli veriler elde edecek. Bunun dışında, maden yatakları, jeotermal enerji, endüstriyel hammadde kaynaklarının araştırılması, deniz kirliliği ve deniz tabanından geçen boru/kablo hatlarıyla ilgili çeşitli araştırmalarda da kullanılacak.”
Sismik araştırma sondajın olmazsa olmazı
Ege Denizi’nde 1974’de petrol arama çalışmalarını yürüten yabancı bandıralı bir geminin, İzmir Körfezi açıklarında uluslararası baskılar üzerine çalışmaları yarıda bırakması yerli sismik araştırma gemisine sahip olma fikrini ortaya çıkardı.
Bunun üzerine, arama kurtarma ve mayın taramada kullanılan ”Hora” gemisine Kıbrıs Barış Harekatı’ndan sonra araştırma ekipmanları monte edilmesiyle, Türkiye ”Sismik 1” adı verilen ilk sismik araştırma gemisine sahip oldu.
Yıllarca MTA bünyesinde Ege, Marmara ve Karadeniz’de yüzlerce bilimsel araştırmaya yürüten 56 metrelik MTA Sismik-1’in geçtiğimiz yıllarda İTÜ Denizcilik Fakültesine bağışlanmasının ardından, sismik araştırmalar kiralanan yabancı gemilerin yanında ”K. Piri Reis” tarafından yürütüldü.
Kıbrıs Rum yönetiminin geçtiğimiz yıl sonunda Akdeniz’de petrol ve doğalgaz arama girişimlerine tekrar başlaması üzerine ”K. Piri Reis”, TPAO tarafından KKTC açıklarında görevlendirdirilmişti.
TPAO Genel Müdürü Mehmet Uysal, sismik araştırmaların yapacakları sondajlar için bir zorunluluk olduğunu belirterek, bazı kesimlerin ”K. Piri Reis”nin Doğu Akdeniz’deki çalışmalarının küçümsediğini ama sonuç olarak geminin kendileri için önemli verilere ulaştığını söyledi.
