Devlet Hava Meydanları işletmesi Genel Müdürü Orhan Birdal, Türkiye`nin Hava Trafik Yönetimi`ne ilişkin geliştirilmiş ve geliştirilmekte olduğu projeleri ilk kez bir havacılık fuarında sergilendiğini belirterek, "Sergilemiş olduğumuz 4 proje çok ilgi çekti. İlk kez Ar-Ge yaparak sergilediğimiz ürünler katılımcıların beğenisini kazandı" dedi.
Birdal, Hava Trafik Yönetimi (ATM) Dünya Havacılık Fuarı (World Exibition) 12-14 Şubat 2013 tarihleri arasında İspanya`nın Madrid şehrinde gerçekleştirildiğini belirtti.
Söz konusu fuarda, günümüz Hava Trafik Yönetimi teknoloji ve sistemleri sergilendiğini anlatan Birdal, fuara katılım sağlayan ülke, kurum ve kuruluşların uluslararası tanıtımları yapıldığını ifade etti. Birdal, Kurum olarak Fuarda ULAŞTIRMA, DENİZCİLİK VE HABERLEŞME BAKANLIĞI ve Türkiye`yi en iyi şekilde temsil ettiklerini dile getirdi.
DHMİ`nin ilk kez sergileyici olarak fuara katıldığını belirten Birdal, 2010 yılında DHMİ ile TÜBİTAK arasında imzalanan ATM Ar-Ge işbirliği protokolüne istinaden çalışmaları gerçekleştirilen dört ATM Ar-Ge projesinin fuarda sergilendiğini kaydetti.
Türkiye`nin Hava Trafik Yönetimi`ne ilişkin geliştirilmiş ve geliştirilmekte olduğu projelerin ilk kez bir havacılık fuarında sergilendiğini ifade eden Birdal, şunları söyledi:
"2008 yılı sonunda, Kamu Kuruluşlarının Ulusal Ar-Ge Kuruluşu olan TÜBİTAK ile direk işbirliği yapılabilmesinin önü açıldı. 2 Haziran 2009 tarihinde Kuruluşumuz ile TÜBİTAK arasında imzalanan ATM (Air Traffic Management) AR-GE işbirliği protokolü doğrultusunda DHMİ-TÜBİTAK AR-GE projeleri üzerinde çalışmalara başlandı.
Bu doğrultuda hazırlanan 4 proje ile fuara katıldık. Dünya ATM sistem alt yapıları pazarında ülkemiz ilk kez kendi sistemlerini sergiledi.
Sergilemiş olduğumuz 4 proje çok ilgi çekti. İlk kez Ar-Ge yaparak sergilediğimiz ürünler katılımcıların büyük beğenisini kazandı.
Bu projelerden birisi, Hava Trafik Kontrol simülatörü Ar-Ge Projesi. 2013 yılı ilk çeyreğine kadar devam edecek proje çalışmaları ile ilk aşama olarak yazılım gelişimi tamamlanacak ve Kurumumuzun istediği hava limanlarında kullanabileceği, gerekirse Ülkemiz adına tüm dünyaya pazarlanabilecek, açık kaynak kodlarının elde bulundurulduğu bir eğitim aracı elde edilmiş olunacak.
Fuarda sergilediğimiz bir diğer projesi ise Hava Aracı Takip Sistemi, GSM şebekesi ve uydu şebekesi üzerinden veri gönderimi yapabilecek. Hava araçlarının saatte 250 kilometre altındaki yer hızlarında, GSM şebekesi üzerinden veri aktarımı yapılabilmesi imkanı da sağlayacak. Esenboğa Havalimanı FIC Birimi`nde oluşturulacak `Hava Aracı Takip Merkezi`ne, netvvork üzerinden iletilecek verilerle beslenecek bir sistem kurulacak, sistem istenilen herhangi bir konumda da görüntü sağlayabilecek.. Anılan takip sistemi Türkiye`nin dijital haritası üzerinde hava aracının devamlı takibinin yanı sıra, acil ya da olağanüstü durumlarda da ikaz verme yeteneğine sahip olacak."
`Kuş Radarı` na ilgi...
"DHMİ Genel Müdürü Birdal, TÜBİTAK ile birlikte geliştirilmesinin ve üretiminin sağlanması ile ihtiyaç duyulan hava limanlarında kuş sürülerinin ilgili personel tarafından kuş radarı yardımıyla tespit edilerek pilotlara ön bilgi verilmesi ve kuş sürülerinin sorun teşkil ettiği uçuş güvenliğine yönelik tehditin azaltılması amacıyla başlattıkları "Kuş Radarı" Projesi`nin ilgi gördüğünü belirtti.
Tüm dünyada hava limanlarında, kuş sürülerinin zaman zaman uçuş güvenliğini tehdit ettiğini, uçakların düşmesine bile sebep olduğunu ifade eden Birdal, uçak ile mukayese edildiğinde çok küçük bir cisim olan kuşlardan yansıyan radyo frekans sinyalinin enerjisi çok küçük olduğu için, kuşların Radar Sistemlerince tespit edilmesinin teknolojik açıdan çok kolay olmadığını vurguladı.
Bu iş için özel olarak tasarlanan elektronik alıcı devreleri ve algoritmaların geliştirilmesi gerektiğini belirten Birdal, proje kapsamında TÜBİTAK ile birlikte 2011 yılında başlayan çalışmaların 48 ayda tamamlanmasının planlandığını kaydetti.
DHMİ ile TÜBİTAK arasında Ar-Ge kapsamında geliştirmesi düşünülen ve fuarda görücüye çıkan bir diğer projenin de FOD (yabancı madde hasarı) Radarı Ar-Ge Projesi olduğunu belirten Birdal, şöyle devam etti:
"FOD genellikle uçaklardan düşen parçalar, rüzgar ile sürüklenen atıklar, hayvan ölüleri, havaalanı teknik çalışanlarından düşen aletler/eşyalardan kaynaklanıyor. Pist kontrolleri, dünyada yaygın olarak uygulandığı şekliyle, ülkemizde de bu iş için tahsis edilmiş apron araçlarıyla günlük belirlenmiş zaman aralıkları ile görsel olarak yapılıyor.
Hava trafiği çok yoğun olan hava limanlarımızda da, trafik akışının izin verdiği zaman dilimlerinde genellikle hızlı bir şekilde yapılmak durumunda olan pist kontrolleri, gece koşullarında araba farının sağladığı görsellik imkanı dahilinde icra edilmek zorundadır. Şartlara bağlı olarak, sürekli bir gözetim veya kontrol durumu mümkün olamayabiliyor.
Özellikle gündüz şartlarında bir pist üzerinde tekerlek izlerinin yarattığı kirlilik üzerinde mevcut olabilecek bir yabancı maddenin; eğer gözle kolaylıkla görülebilecek bir büyüklükte değilse, pist üzerinde rutin pist kontrolü yapan ve 20-50 kilometre hızla yol alan bir apron aracı ve onu kullanan apron makinisti tarafından tespit edilebilme şansı çok azdır.
Gece şartlarında bu oran çok daha azalıyor. Henüz resmi otoriteler tarafından konulmuş bir zorunluluk olmasa da, dünyada önde gelen bazı hava limanlarında, gelişmiş düzeyde FOD sistemlerinin operasyonel olarak kullanıldığı biliniyor.
Söz konusu sistemler genel olarak, trafik akışını etkilemeden pist yüzeyinde sürekli olarak gözetim ve ikaz sağlayacak şekilde, radar ve optik sistemlerin pist kenarlarına konuşlandırılarak kesintisiz veri sağlaması prensibinde çalışıyor.
Yakın bir gelecekte oldukça yaygınlaşması beklenen ve halen geliştirilmesi devam etmekte olan söz konusu sistemlerin, milli imkanlar ile geliştirilmesi ve yaygınlaştırılması, ülkemiz adına hem uçuş emniyeti unsurunun daha da artırılmasını hem de geliştirmeye açık bir alt yapı ile yeni nesil teknolojik bir ürünün elde edilmesini sağlayacak."
