Enerji üssü Ceyhan'dan yatırımcı kaçıyor

Enerji üssü Ceyhan'da arsa tavan yaptı, yatırımcı kaçıyor

Hollanda, Singapur, Çin ve Almanya'dan çok sayıda firmanın rafineri ve tersane yapımı için incelemelerde bulunduğu Ceyhan'da dönümü 2 bin lira olan arsa fiyatları 80-100 bin liraya kadar yükseldi. Yatırım yapacaklar için ayrılan Ceyhan Serbest Bölge'deki alanın metrekaresini 2 dolardan kiralamak yerine mülk edinmeyi tercih eden yatırımcıların yanı sıra ucuz arsa kapatıp yüksek fiyata yatırımcıya satmak isteyen rant çevreleri de fiyatların tavan yapmasına neden oldu.

Ceyhan Serbest Bölgesi'nde 55 milyon metrekarelik bir saha istimlâk edildi. Bu alanda 4.6 milyon metrekare alan yatırımcılara kiralanmak üzere ayrıldı. Ancak, Türkiye'den 7 firmanın tersane kurmak için kiraladığı alanda sadece bir firma faaliyete geçti. 5 firma yatırımdan vazgeçerken 1 firma da arazinin kirasını ödediği halde henüz yatırım yapmadı. Bakü Ceyhan petrol boru hattı devreye gireli 3 yıl olmasına rağmen bölgede yatırım adına bugüne kadar kazma vurulmadı.

Ceyhan Serbest Bölge Müdürü Muharrem Pusat, yatırımcılar için 4.6 milyon metrekare (4 bin 600 dönüm) bir alan ayrıldığını yatırım yapılması halinde bu alanın büyütüleceğini söyledi. "Şimdiye kadar ciddi bir yatırım" olmadı diyen Pusat, "Bölgede bir rafineri yapmak için bin 500 - 2 bin dönüm arazi gerekiyor. Kiralandığı takdirde metrekaresinin yıllığı 2 dolar. Yatırımcı için çok cazip fiyat. Ancak yatırımcılar kiralamak yerine satın almak istiyor. Bölgede arazinin dönümü 80 bin liraya yükseldi." ifadesini kullandı.

Ceyhan Sanayi ve Ticaret Odası Başkanı Ali Duru ise 2007 yılında BTC'nin açılmasıyla bölgenin cazibe merkezi haline geldiğini belirterek, "O dönemde serbest bölgenin sahil şeridinde 7 firma tersane için yer kiraladı. 50'şer 100'er dönümlük araziler kiralandı. Dünyada yaşanan ekonomik krizle birlikte 5 tersane bıraktı. Biri de arsa kirasını veriyor ve bekliyor. 1 -2 milyon dolar kira veren firmalar yatırım yapmadan gitti." şeklinde konuştu.

İki yıl önce Ceyhan'da Enerji İhtisas Endüstri Bölgesi'nin kurulduğuna dikkat çeken Duru, "55 milyon metrekare sahanın içinden 13 milyon metrekare bir yer enerji ihtisas bölgesine dönüştürüldü. BOTAŞ'ın doğusunda oluşturulan alan enerji yatırımları için ayrıldı. Batısına da petrol rafineri ve elektrik santralleri kurmak isteyenler dönümü 100 bin liraya yükselen arsalara pazarlık yaptı. Devlet enerji ihtisas bölgesini büyütmeli. Buralarda en düşük yatırım 150 dönümlük bir alanda olması mecburi. 75 milyon dolardan da az bir yatırım yapılamıyor. Devlet arazisi olan köylüleri de mağdur etmeyecek şekilde arazileri istimlak etmeli. Yatırımcı ne kadar arsa istiyorsa kiralamalı." ifadesini kullandı.

Ceyhan'da yaptıkları kadastro çalışmasında 200 bin dönümlük bir araziye yatırım yapılabileceğini anlatan Ali Duru, "Burada yapılacak yatırımlarda arsa sıkıntısı ortadan kalkmalı. Herkes kendi kafasına göre yer almamalı. Köylülerden 5-10 kişiyi bir araya getirip bin dönüm araziyi satın alarak yatırım yapılmaz. Çin, Hollanda, Singapur gibi ülkelerden firmalar yatırım için gezdi. 25 milyar dolar yatırım planlayan firmalar var. Bölgeye 200 milyar dolarlık yatırım planlanıyor, ancak Çalık Grubu bile ÇED raporunu 1 yılda ancak aldı. Yatırımcıya yol gösterilmeli. Her türlü kolaylık sağlanacak denilse de bir un fabrikası kurmak isteyen 2 yıl uğraşmadan üretime geçemiyor. Bir rafinerinin inşaatı 4.5 yıl sürüyor. 2 yıl da izin süresi olsa 7 yıl." dedi.

BTC hattıyla taşınan 190 milyon ton ham petrolün Türkiye'ye getirisinin 300 milyon dolar olduğunu vurgulayan Ali Duru, "Türkiye'deki en küçük banka bile daha çok kazanıyor. Rafineri kurmak için müracaat eden 4 firma 40 milyon ham petrol işleyecekti. Ancak, yatırımcı bürokrasinin içinde kayboluyor. Arazi isteyene arazi verilmiyor. Köylüden almak isteyen uçuk rakamlarla karşılaşıyor. Mahkemelerle uğraşmak istemeyen yatırımcı da çekip gidiyor." sözlerini kaydetti.