Ortadoğu’nun büyüyen ekonomisi büyük konteyner operatörleri için umut oldu. Fakat bölgedeki küçük operatörler için aynı şeyi söylemek mümkün değil.
Büyüyen bir ekonomi, konteyner hatlarını olumsuz etkileyebilir mi? Büyüme sadece bir bölgede oluyorsa ve piyasada büyük gemi arzı çoksa, bu mümkün. Gelecek dönemde Körfez ülkelerinde olmasından korkulduğu gibi.
Asya-Avrupa rotasında çalıştırmak için inşa edilen 8 bin teu üstü konteyner gemileri, iki kıta arasındaki ticaretin azalmasından dolayı boşa çıkmaya başladı. Konteyner operatörleri de bu gemileri büyüyen bölgelere yönlendirmeye başladı. Limanlara gelen 8 bin tue üstü süper post panamax gemiler, bölgedeki küçük tonajlı konteyner hatlarını olumsuz etkiliyor.
Arap Körfezi de bu bölgelerden biri. Yeniden şekillenen Ortadoğu ve Kuzey Afrika ülkelerindeki gelişimin hızlı olacağı düşünülüyor. Körfez ülkelerinin bu yıl ortalama yüzde 4 büyümesi bekleniyor. Bu dünya ortalamasının da üstünde. Körfez’deki konteyner trafiğinin ise bu yıl yüzde 8 büyüyeceği ön görülüyor ve analistlere göre gelecek yıllarda da bu büyüme devam edecek.
Milyar dolarlık yatırımlar yapılacak
AB ve ABD’nin İran’a uyguladığı ambargo hiç şüphesiz Suudi Arabistan başta olmak üzere körfez ülkelerinin petrol ve petrokimya satışlarını artıracak. Petrol fiyatlarının yükseldiği dönemde gelirlerini artıran körfez ülkeleri bu yıldan itibaren ciddi alt yapı yatırımlarına imza atacak. Suudi Arabistan bu yıl için 184 milyar dolarlık bir yatırım bütçesi açıkladı. Bu yatırımın içinde 500 bin adet konut yapımı projesi de bulunuyor. Katar’ın da 202 FIFA World Cup için ciddi altyapı yatırımları gerçekleştirmesi gerekiyor. Katar ayrıca yeni konteyner liman yatırımları için 11 milyar dolarlık yatırım yapacağını açıklamıştı. Irak’ın yeniden inşasının yaratmış olduğu hareketle birlikte Dubai’nin Jebel Ali Limanı’ndaki konteyner trafiği 2011’de yüzde 12 artarak 13 milyon teu’ya çıktı. DP World Başkan Yardımcısı Mohammed Al Muallem, limana gelen konteyner tonajlarının da büyüdüğünü belirterek “8 bin teu’luk gemilerin ardından 14 bin teu taşıma kapasitesine sahip gemilerin de limana yanaşmaya başladığı görülüyor” dedi. Bu gemileri elleçleyebilmek için körfezdeki konteyner limanlarının altyapılarını geliştirmesi gerekiyor ve önümüzdeki dönemde Ortadoğu’da liman yatırımlarının artması bekleniyor.
Öte yandan bu gelişim bölgede ‘feeder’ olarak adlandırılan küçük tonajlı konteyner gemi hatlarını olumsuz etkileyecek. Körfez’deki limanların büyük gemileri elleçleme yeteneği olmadığı için bölgedeki konteyner taşımacılığı küçük gemilerle yapılıyordu. Limanların ekipmanlarını geliştirmesi ve büyük gemilere hizmet vermesiyle bölgedeki küçük hatların işleri kesilebilir.
