HAVADAN MİLYAR DOLARLIK KAYNAK GELECEK
Referans Gazetesi yazarlarından Jale Özgentürk, Türkiye'nin savunma sanayii alanında havacılık üzerine yaptığı yatırımlarla milyar dolarlık kaynakların ülkemize çekildiğini ifade ediyor. İşte Özgentürk'ün "Havadan beş milyar dolarlık kaynak gelecek" başlıklı yazısı...
Avrupa ve Ortadoğu'da savunma sanayiine en fazla yatırım yapan ülkelerden biri Türkiye. Her yıl yaklaşık 10-15 milyar dolar arasında uçak, silah gibi savunma sanayii araçları alımı yapan Türkiye, savunma harcamaları açısından Ortadoğu'daki 10 ülke arasında dördüncü, Avrupa ülkeleri arasında da beşinci sırada bulunuyor.
İthalatın ağırlıklı olduğu sektörde, 2009 itibarıyla üretim yapan 200 şirket var ve bu şirketlerin cirosu yaklaşık 3 milyar dolar. Aralarında Aselsan gibi büyük üreticilerin de yer aldığı bu firmaların ihracatı ise 832 milyon dolar. Hükümet, büyük rakamlar ödenen bu sektörü dışa bağımlılıktan kurtarmak istiyor. Savunma Bakanlığı yeni bir strateji belgesi hazırladı ve uygulamaya başladı. Savunma Sanayii Müsteşarlığı da sektörde üretim yapan küçük ve orta ölçekli firmaların sayısının arttırılması için projeler yürütüyor.
Hedeflerden biri Türkiye'de üretilen savunma sanayii malzemelerinde yerli katkı oranını arttırmak. 2009 yılında ihtiyaçların yurtiçinden karşılanma oranı yüzde 45.7 oldu. Hedef, bu oranı 2010 sonunda yüzde 50'ye çıkarmak.
Off-set anlaşmaları gündemde
Hükümet için bu oran yeterli değil. Çünkü savunma amaçlı uçak, silah gibi araçları satın alan ülkelerin yerli katkı payını arttırması için off-set anlaşmaları var. Kamu kuruluşları tarafından açılan ihalelerde kazanan yabancı firma, teknoloji transferi, ortak yatırım, eğitim gibi bazı taahhütlerde bulunuyor. Bu anlaşmalar üretimde kullanılan somundan kabloya kadar yüzlerce çeşit malzemenin de satın alan ülkede üretilmesini içeriyor.
Türkiye'nin yıllardır bu anlaşmalardan doğan off-set hakkı birikimi 5 milyar doları bulmuş durumda. Yeni yapılan anlaşmalardan da yeni taahhütler doğacak.
Off-set haklarının kullanılması, yüzlerce KOBİ'ye iş imkânı, istihdam demek. İşte bu konuların tartışılacağı üç günlük bir konferans başlayacak İzmir'de. Ege Serbest Bölgesi'nde (ESBAŞ) 6-8 Ekim tarihleri arasında gerçekleşecek 2'nci İzmir Küresel Havacılık, Uzay ve Off-set Konferansı'na off-set taahhüdü olan firmalardan İtalyan Alenia, Amerikan Boeing ve Lockheed Martin gibi firmaların üst düzey yöneticileri katılacak.
Proje pazarı kurulacak
ESBAŞ, Türkiye'nin ilk serbest bölgelerinden biri. 272 firma faaliyet gösteriyor, 72'si yabancı. Bölgede Boeing kablo üretiyor, Skorsky parça üretmek için yatırıma başlamak üzere. Hatta Kale Grubu ile United Technologies Corporation ortaklığında Türkiye'de üretilecek F-135 uçak motorlarının ESBAŞ'ta üretilmesi konusunda görüşmeler sürüyor. Bölgede 16 bin 500 çalışan var.
10 yıl önce kurduğu Uzay Kampı ile özellikle havacılık sektörüne ilgi gösteren ESBAŞ, bir süredir havacılık ve savunma sanayii konusunda kümelenme modelini uygulamak için harekete geçti. Bölge bu konuda Almanya'da ortalama 300 firmadan toplam 600 Alman KOBİ'sine iş ve istihdam yaratan Hamburg merkezli Hanse Aerospace ve Münih merkezli Bavairia Aerospace işbirliği anlaşması yaptı.
ESBAŞ'ın Grup Başkanı Ertuğrul Işıksoy ve Projeler Şefi Halime Büyükyüksel, İstanbul'da yaptığımız sohbette konferansa ilişkin detayları anlattı.
Işıksoy, Türkiye'nin Ar-Ge destekleri sayesinde hızlı bir teknolojik gelişme yaşadığını söylüyor. En önemli varlığının ise insan kalitesi olduğunu anlatıyor. Işıksoy, Türkiye'nin otomotiv gibi uçak yan sanayiinde de önemli bir üretici merkez haline geleceğini dile getirirken, toplantıda kurulacak proje pazarında yaklaşık 100 projede anlaşmalar yapılabileceğini de ekliyor. Ekonomideki parlak gidişe rağmen doğrudan yatırım ve istihdam konusunda büyük sıkıntı yaşayan Türkiye için, konferansa katılanlar ve yapılacak görüşmeler önemli bir fırsat demek. Işıksoy yabancı firmaların yoğun ilgisinin de bunu açıkça gösterdiğini söylüyor.
Kaynak: Jale Özgentürk-Referans
