Bilim insanları bulutsuz bir gökyüzünde oluşan bu ilginç görünümlü bulutların, uçaklar tarafından bırakılan delikler ve kanallarda oluşan buz kristalleriyle geliştiğini saptadılar.
İlk önce Ocak 2007 yılında Texas eyaletinde “Hole Punch Clouds” bulutlarıyla “delinen” bir bulut tabakasını gösteren bir fotoğraf değerlendirilmiş. Bazı delikler 100m kadardı ve dört saat kadar kalıcı oldular diyor araştırmacılar. Amerikan Hava Yolculukları Dairesi’nin (bu bölgeye ait) aynı tarihteki uçuş planı verilerini inceleyen bilim insanları, bu tür bulut deliklerine neden olan çeşitli uçak tiplerine ulaşmışlar. Bir meteorolojik modelle sonunda “Hole Punch Clouds” bulutlarının oluşum süreci kesin bir şekilde yapılandırılabilmiş.
Bu tür oluşumların çıkış noktası normal bulut örtüsü. Bunun içindeki minik su damlacıkları eksi 40 dereceye kadar inen sıcaklıklara rağmen sıvı kalıyorlar. Bunun nedeni buza dönüşmeleri için gerekli kristalizasyon tohumlarına sahip olmamaları. Katı partiküller olan bu tohumlar, su moleküllerine yapışarak su buzundaki düzenli kristal yapının gelişmesini kolaylaştırırlar. Uçak bu damlacık bulutları arasından geçerken, kanatların üzerinde alçak basınç oluşur ve kanatların üzerindeki hava genleşir ve yaklaşık olarak 20 derece soğur.
Soğumanın neticesinde kanatların arkasında buz partikülleri birikir. Ve bu partiküller daha fazla bulut damlacığının su moleküllerine yapışıp donmalarını tetiklerler. İşte bu zincirleme reaksiyon sonucunda bulut damlacıklarından arınan ve merkezinde yoğun buz kristalleriyle saçaklı bir iç bulut oluşturulan boş bir bölge meydana gelir ki bu da iklim bilimciler tarafından “Hole Punch Cloude” olarak isimlendirilen bulut türüdür.
Bulutlar çok alçakta ise iç buluttaki buz kristalleri kar olarak yere düşer. Genelde kısa süreli olan bu yağışlar bulut deliklerinin altında daha sık meydana gelir. Bu fenomen küresel iklim üzerinde etkili olmasa da havaalanları yakınlarındaki hava koşullarını etkilemekte.
İSTANBUL HABER AJANSI
