Kızıl çamur, Karadeniz-Boğazlar'a gelecek
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yavuz Örnek, kızıl çamurun Tuna Nehri'nden Karadeniz'e, ardından da Boğazlar yoluyla Marmara ve Ege'ye ulaşacağına dikkat çekti.
İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Yavuz Örnek, Macaristan'daki bir alüminyum tesisinde meydana gelen kaza sonucu çevreye yayılan kimyasal kızıl çamurun Avrupa'da Çernobil'den sonra ikinci büyük çevre felaketine neden olduğunu söyledi. Tuna Nehri'ne yayılan kızıl çamurla ilgili olarak değerlendirmelerde bulunan Yrd. Doç. Dr. Yavuz Örnek, "Bu tür işletmelerin üretimleri sırasında bir takım atık maddeler ortaya çıkar. Bunları ya yan ürün olarak kullanırlar ya da biriktirirler. Alüminyum işletmelerindeki atık kızıl çamurdur. Macaristan'da tutulan bu kızıl çamur, baraj patlayarak çevreye yayılmıştır. Bu olayda insanların ihmali vardır. Bu ihmal faciaya neden olmuştur. Avrupa'da Çernobil'den sonra ikinci büyük çevre felaketidir" diye konuştu.
Kimyasal çamurun kesin zararının beş, on yıl sonra belli olacağının altını çizen Yrd. Doç. Dr. Yavuz Örnek, atıkların çevreye yayılıp, denizin dibine çökeceğini, denizin dibinde beslenen balıkların da bu materyalleri vücutlarına alacağını söyledi. Örnek, kızıl çamur içindeki kadmiyum, civa ve çinko gibi maddelerin oranlarının da yüksek olduğunu ifade ederek, "Bunlardan beslenen balıkları yiyen insanlarda da sağlık problemleri meydana gelir" dedi. Yrd. Doç. Dr. Yavuz Örnek, zararın boyutları için şu an bir şey söylemenin çok erken olduğunu söyledi.
Bu felaketin sıcak ve kurak havada yaşanmamasının sevindirici olduğunu da anlatan Örnek, şöyle dedi:
"Bu olay yağışların bol olduğu bu dönemde değil de sıcak ve kurak bir havada olsaydı, çamur hızla kuruyacak, toz bulutu olarak üzerimize gelecek ve bizler bunu soluyacaktık. Bu durumda ise Macaristan'daki ortaya çıkan felaket Tuna Nehri'nden Karadeniz'e, oradan da Boğazlar yolu ile Marmara ve Ege'ye ulaşacaktır. Buralarda beslenen balıklar daha sonra insanlar tarafından tüketildiğinde insan vücuduna geçerek, hastalıklar artacaktır. Bu maddelere karşı özellikle ağır metalleri bloke edici özelliği bulunan ve toprakta bulunan hümik asit içeren gıdalarla beslenebiliriz. Bu besinler tüketildiğinde bu zararlı materyaller de vücuttan atılırlar. Hümik asidin tablet ve kapsül şeklinde alınması gerekir. Özellikle üzüm, portakal, erik, elma, sarımsak ve pekmezler bu maddelere karşı oldukça etkilidir."
Türkiye'de benzer bir olayın yaşanma olasılığının çok düşük olduğunu dile getiren Yrd. Doç. Dr. Yavuz Örnek, "Çünkü Türk alüminyumunda bulunan boksitler, bu ağır metalleri tehlike boyutunda içermemektedir. Ancak alkali kızıl çamur içindeki ağır metallerin yeraltı sularına karışması yüksek ihtimaldir. Bu yüzden alüminyum işletmelerinin bulunduğu çevrede sık sık kaynak sularının analizi yapılmalıdır" dedi. Örnek, bu materyallerin deriden vücuda sızamayacağını, özellikle havadan solunma ve yiyecekler yoluyla vücuda alınacağını vurguladı. "Türkiye'deki denizlerde bu konu ile ilgili ne gibi önlemler alınmalıdır?" sorusuna da Örnek, "Çevre kuruluşları önümüzdeki aylardan itibaren yılda 5 ya da 10 kez deniz suyunu analiz etmeli ve sonuçları insanlara açıklamalıdır" yanıtını verdi.
