Bir dönemler ihracatın neredeyse 5’te 1’ini gerçekleştirdiğimiz komşu ülkelerin, ihracat içindeki payı giderek geriliyor. 2005 yılında toplam ihracatın yüzde 9.98’ini gerçekleştirdiğimiz komşu ülkelerin payı, 2012’de yüzde 18.47’ye kadar çıktı. 2015 yılı Ocak-Temmuz döneminde ise komşuların toplam ihracat içindeki payı yüzde 13.8’e kadar geriledi.
Türkiye komşularla sıfır sorun politikası yürütmeye başladığı dönemlerde, Ermenistan hariç, Yunanistan, Bulgaristan, Gürcistan, Azerbaycan, Suriye, Irak ve İran’dan oluşan 7 sınır komşusu ülke ile yükselen ticari ilişkiler, eski günlerini arıyor. 2023 yılı için 500 milyar dolarlık ihracat hedefl eyen Türkiye, 2005 yılında 85.5 milyar dolarlık ihracat gerçekleştirmişti. Aradan geçen 10 yılda yani 2014 sonunda ihracat miktarı 157.6 milyar dolara çıktı. Türkiye’nin komşu ülkelere yaptığı ihracat ise aynı dönemde 8.5 milyar dolardan, 24.4 milyar dolara yükseldi. Aradan geçen zaman diliminde komşu ülkelere yapılan ihracat, genel ihracata göre daha yüksek oranlı artış gösterdi ve doğal olarak ihracat içinde komşuların payı da giderek arttı.
2005 yılında toplam ihracatın yüzde 9.98’ini komşu ülkelere yapan Türkiye, 2006’da yüzde 10.34’ünü, 2007’de ise yüzde 10.83’ünü komşu ülkelere gerçekleştirdi. Dünyada küresel krizin etkilerinin başladığı 2008’de komşu ülkelerin ihracat içindeki payı yüzde 10.83’e yükselirken, krizin derinleştiği 2009’da yüzde 13.46’ya çıktı.
2010’da komşuların ihracattaki payı yüzde 14.22’ye yükselirken, bu oran 2011’de yüzde 14.71 olarak ölçüldü. 2012 ise komşu ülkelerin toplam ihracat içindeki payı yüzde 18.47 ile en üst seviyeye ulaştı. Takip eden dönemde ise bu pay giderek düştü ve 2013’te yüzde 16.32, 2014’te yüzde 15.52 oldu. 2014 yılı Ocak-Temmuz döneminde yüzde 14.7’ye gerileyen komşuların payı, 2015 yılı Ocak-Temmuz döneminde ise yaklaşık 1 puan daha azalarak yüzde 13.82’ye düştü.
Rakamları İran kurtardı
Öte yandan bir süre önce uluslararası kuruluşlarla nükleer faaliyetler konusunda anlaşmaya varan İran, ambargonun kaldırılmasıyla birlikte ticari yönden kısmen rahatlamaya başladı ve bu durum Türkiye ile olan ilişkilere de yansıdı. 2015 yılı Ocak-Temmuz döneminde İran dışındaki tüm komşu ülkelere yapılan ihracatta gerileme yaşandı. 2015 yılı Ocak-Temmuz döneminde ihracat; Azerbaycan’a 24.1, Bulgaristan’a yüzde 21.9, Irak’a yüzde 20.8, Gürcistan’a yüzde 19.77, Suriye’ye ise yüzde 15 geriledi. İran’a yönelik ihracat ise yüzde 22 artış gösterdi.
Türkiye İhracatçılar Meclisi’nin (TİM) geçici verilerine göre ise ağustosta İran’a yapılan ihracat yüzde 9.3 azalsa da ocak-ağustos dönemindeki ihracat yüzde 18.4 artarak 2 milyar 476 milyon dolara çıktı.
Kaynak: Hüseyin GÖKÇE - Dünya
