830 puan seviyesine kadar tırmanan ISTFIX,, bu noktadan sonra sert bir düzeltme hareketiyle yüzde 25 geriledi ve 630 puan seviyelerine döndü.
Noel-yeni yıl geçiş döneminde 830 puan seviyesine kadar yükselerek piyasayı umutlandıran İstanbul Navlun Endeksi’nin (ISTFIX), o günden beri düşüşü hız kesmedi ve kayıplar bu hafta itibariyle yüzde 25’i buldu. Armatörler haklı olarak Arap Baharı dönemindeki kötü günlere dönme korkusu yaşamaya başladı. Kimi görüşler ise bugün o günlerden de kötüsü yaşanıyor.
İstanbul Navlun Endeksi, yılın başında Baltık Kuruyük Endeksin’den daha iyi performans gösterdi fakat bölgedeki armatörlerin sevinçleri kısa sürdü. 830 puan seviyesine kadar tırmanan endeks, sert bir düzeltme hareketiyle 630 puan seviyelerine döndü ve sonbaharda kazandıklarını böylece geri vermiş oldu.
Kötü hava piyasayı fena bozdu
ISTFIX analistlerine göre düşüşte en önemli faktör; Avrupa Birliği’nin içinde bulunduğu siyasi ve ekonomik buhranın taşıdığı belirsizlik. Yunanistan konusunda şu son iki haftaya kadar piyasaları tatmin edici bir gelişme yaşanmamış olması bir yana, Yunanistan’ın başına gelenin sırada bekleyen Portekiz, İtalya ve İspanya gibi dah büyük ekonomilere sıçrayacağı endişesi endüstriyel üretimi ve talebi daraltınca denizclik de dolayısıyla bundan nasibini aldı. 2012 yılında Avrupa’nın yüzde 0.5 daralacak olması, Avrupa Merkez Bankası’nın 2. likidite operasyonunun reel sektöre yatırımdan çok vadesi gelen tahvillerin döndürülmesinde ve yeni İtalyan, İspanyol tahvillerinin alımında kullanılması, Almanya hariç bölgede endüstriyel büyümeden söz edilemiyor olması da bölgenin yarattığı yük hareketinin önündeki engeller olarak sıralanıyor.
Düşüşe etki eden bir diğer husus da kötü hava koşulları oldu. Cezayir’de bile etkili olan soğuk hava, liman operasyonlarını ve gemi seferlerinin uzatarak armatörlerin günlük gelirlerinin düşmesine sebep oldu. Karadeniz’de soğuk havalar sadece yük operasyonlarını değil, limanlara yük akışını da olumsuz etkileyince, açık gemi sayısı arttı. Bu arada mevsimsel olarak donan nehirlerden güneye inen nehir tipi gemilerin de büyük kuzenlerinin alanına girerek navlunları iyice kırdığı belirtiliyor.
Klasik tehdit petrol
İran’ın Amerika ve Avrupa Birliği ülkeleriyle yaşadığı siyasi gerginlik, petrole ve gemi yakıt fiyatlarına da olumsuz yansıdı. 2012’nin ilk iki ayında dolar bazında gemi yakıt fiyatları yüzde 8 ila yüzde 14 arasında artış gösterdi. Armatörlerin gelirlerinin yüzde 4 ila 5’inin sadece bu yüzden eridiğine dikkat çekiliyor.
Batı Teksas petrolü haftayı 106.5 dolar/varil seviyesinden kapatırken, Brent petrolü 125 dolar/varil seviyelerini de gördükten sonra gerileyecek 123.6 dolar/ varil’den haftayı kapattı.
Libya umut vadediyor
Karadeniz’in diğer bölgelerinde, yük akışı stabil seyrediyor fakat günlük navlunlarda bir iyileşme yok. Kiracı ve armatörler kışın sonunu beklemekteler. 3.100 dwt’lik yaşlı bir geminin Illichevsk’ten İspanya’ya dökme demir taşımasına geçtiğimiz hafta iyi bir navluna bağlandığı fakat havadan dolayı 10 gün beklemek zorunda kaldığı için ortalama günlük getirisinin düşük 1.000 dolar seviyelerine gerilediği rapor edildi. Bu tip gemiler için bu gelir işletme masrafları seviyesi civarında. Doğu Akdeniz deniz ticarei ise şu sıralar Libya sayesinde daha fazla umut vaadediyor. 4.500-5.500 dwt segmentine hitab eden un bağlantılarının diğer yüklere göre iyi navlunlar ödediği ama emtianın (ve muhtemelen kiracıların) hassas doğasından ötürü sadece görece genç ve bakımlı gemiler bu kaynaktan yararlanıyor. Bu taşımalarda günlük ortalama getirilerin 2.750 dolar seviyesini kolayca aştığı gelen raporlar arasında.
