Merkez'in enflasyonla imtihanı
Elektrik ve doğalgazdaki zamların nisan enflasyonuna etkisi 0.50 puan olacak.
* Mart ayında tüketici fiyatları enflasyonu yüzde 0.41’de kalsa da enerji zamları yıllık enflasyonu yine çift hanede tuttu. 31 Mart gecesi doğalgaz ve elektriğe yapılan zamlar, şimdiden nisan ayı enflasyonunun martı aratmayacağını gösterdi
* Hesaplamalara göre sadece elektrik ve gazdaki zammın nisan ayı enflasyonuna etkisi 0.50 puanı bulacak. Üstelik söz konusu hesabın içinde otobüs ve uçak şirketlerinin akaryakıt fiyatlarını gerekçe göstererek yaptıkları zamlar yok
Elektrik ve doğalgaza gelen şok zamlar, 4 aydır çift haneye demir atan enflasyonun nisanda da çift hanede kalmasını garantiledi. Sadece elektrik ve doğalgaza gelen zamlar bile tek başına nisan enflasyonunun, mart ayı enflasyonundan daha yüksek olmasına yol açacak. TÜİK verilerine göre mart ayı enflasyonu yüzde 0.41 oldu ve yıllık enflasyon yüzde 10.43 düzeyinde sabit kaldı. Elektrik ve doğalgaz zamlarının nisan enflasyonuna katkısı 0.5 puan olacak. Yani tek başına bu iki kalem, mart ayındaki toplam enflasyondan 0.09 puan daha yüksek bir enflasyon yaratacak. Diğer kalemlerde hiç fiyat artışı olmasa bile nisanda yıllık enflasyon yüzde 10’un üzerinde kalmaya devam edecek. Doğalgazın enflasyon sepetindeki ağırlığı yüzde 1.32 düzeyinde. Bu durumda doğalgaza gelen yüzde 18.7’lik zam nisan enflasyonuna 0.25 puan katkı yapacak. Enflasyon sepetinde yüzde 3.11 ağırlığı olan elektriğe gelen yüzde 8.1’lik zammın katkısı da 0.25 puan olacak. Mart ayı enflasyonunun da yarıdan fazlası enerji zamlarından kaynaklandı. Mart ayındaki yüzde 0.41’lik enflasyonun 0.29 puanı, enerjide ortalama yüzde 2’yi aşan enflasyondan doğdu. TÜİK verilerine göre mart ayında ortalama olarak tüpgaz fiyatları yüzde 4.18, benzin yüzde 3.84, LPG yüzde 5.75 ve mazot yüzde 3.02 arttı.
MARTTA DA EN YÜKSEK ETKİYİ AKARYAKIT ZAMLARI YAPTI
Mart ayında enflasyona en yüksek katkı, akaryakıt zamlarının etkisi ile ulaştırmadan geldi. Aylık enflasyonda başı yüzde 1.15 ile ulaştırma harcamaları çekti. Ulaştırma, toplam enflasyona 0.19 puan katkı yaptı. Ulaştırmadan sonra mart enflasyonuna en fazla katkı, kira ve konut harcamalarından geldi. Konuttaki yüzde 0.65’lik artış enflasyona 0.10 puan katkı yaptı. Giyim ve ayakkabı, yüzde 1.07 ile fiyat artışında ikinci sırada yer aldı ve genel enflasyona 0.07 puan katkı yaptı. Şubatta yüzde 2.08’lik enflasyon ile başı çeken gıdanın martta düşmesi, enflasyonun yüksek çıkmasını önledi. Üretici fiyatlarında aylık enflasyon yüzde 0.36 oldu. Yıllık enflasyon, 0.93 puan daha gerileyerek yüzde 8.22’ye indi. Tarımda üretici fiyatları yüzde 1.16 gerilerken sanayide yüzde 0.69 arttı. İmalat sanayiindeki enflasyon yüzde 0.95 oldu. Petrol ürünlerindeki yüzde 5.53’lük fiyat artışının yanı sıra enerji fiyatlarına duyarlı ana metaldeki enflasyonun yüzde 3.15’e çıkması dikkat çekti.
MERKEZ BANKASI NİSAN HESABINI 0.52'DEN YAPIYOR
Merkez Bankası'nın dün ekonomistlerle buluşmasında da son elektrik ve doğalgaz zamları gündeme geldi. Reuters'in haberine göre Merkez Bankası toplantısına katılan ekonomistlerin verdiği bilgiler doğrultusunda TCMB son elektrik ve doğalgaz zamlarının yıllık enflasyona etkisini 0.52 puan olarak hesaplıyor. EPDK, 1 Nisan'dan geçerli olmak üzere, kilovatsaat bazında, vergi ve fonlar dâhil olmak üzere nihai elektrik fiyatlarının ağırlıklı ortalama yüzde 8.1 oranında arttığını açıklarken, Enerji Bakanı Taner Yıldız da doğalgaz fiyatlarına yüzde 18.72 zam yapıldığını açıklamıştı.
MERKEZ BANKASI İÇİN KRİTİK 2 AY
Yüksek elektrik ve doğalgaz zamları, enflasyon senaryolarını zora sokarken Merkez Bankası açısından nisan ve mayıs aylarının önemini artırdı. Elektrik, doğalgaz ve olası akaryakıt zamlarının, tüm ürün ve hizmetlerin maliyetini, dolayısıyla fiyatlarını etkileme gücü var. Bu nedenle Merkez Bankası’nın yaz aylarında enflasyonda hızlı bir düşüş bekleyen enflasyon senaryoları için önümüzdeki 2 ay kritik bir önem kazandı. Merkez Bankası, önümüzdeki günlerde enerji zamlarının, diğer alanlara yayılmasını önlemeye daha fazla odaklanacak. Geçen yıl nisan ayı enflasyonu yüzde 0.87 olmuştu. Elektrik ve doğalgaz zamları ile nisanda yüzde 0.5’lik enflasyon garanti hale geldiği için enflasyonda tek haneye iniş umudu mayısa kalacak. Geçen yıl mayısta enflasyonda 2.42’lik bir artış meydana geldiği için bu yıl enflasyonun daha düşük çıkması ile mayısta tek haneye inmek mümkün olacak. Mayıstaki düşüşün boyutunu ise önümüzdeki dönemde enerji zamlarının, zincirleme etkilerinin diğer alanlara ne kadar yayılacağı belirleyecek. Mevcut veriler ışığında, Merkez Bankası kurları kontrol altında tutmaya devam etse bile, enflasyonda etkili bir düşüş için ekim ayına kadar beklemek gerekecek. Bu süre içerisinde kurlarda yaşanabilecek artışlar veya uluslararası piyasalarda petrol fiyatlarının yükselmesi ihtimalleri, Merkez Bankası’nın enflasyon senaryolarını bozabilecek riskler olmaya devam edecek.
