Türkiye’de dizel otomobile olan talep giderek artıyor ancak bir taraftan da motorin fiyatları dur durak bilmeden yükseliyor. Benzin ile motorin arasındaki fiyat farkı son yılların en düşük seviyesine gelirken, motorin fiyatları neredeyse benzini yakalamak üzere. Arada sadece 35 kuruşluk bir fark kaldı. Fiyat farkı oransal olarak da yüzde 7.6′ya kadar geriledi. Hürriyet’in haberine göre Türkiye’de 2000′li yılların ilk yarısında satışları benzinli otomobillere göre oldukça düşük seyreden ve pazar payı yüzde 2-3′lere kadar gerileyen dizel otomobiller özellikle 2005 yılından sonra çok büyük bir artış kaydetti. Motorinin benzine göre bir dönem yüzde 30′a kadar çıkan fiyat farkının yanı sıra dizel motorların yakıt tüketiminde son derece cimri olması otomotiv pazarında ağırlığı dizele çevirdi.
2000′li yılların başında benzin fiyatı ile motorin fiyatı arasındaki fark yüzde 30 seviyesindeydi. Benzinli motorlarla dizel motorlar arasındaki yakıt tüketiminin de ortalama yarı yarıya olduğu düşünüldüğünde dizel araç kullanıcıları yüzde 60′tan daha fazla tasarruf edebiliyordu. İşte aradaki bu büyük uçurum Türkiye’de dizel otomobillerin payının giderek daha fazla artmasına neden oldu. Önce yüzde 50′lik paya ulaşan dizel otomobiller bir ara pazarda yüzde 62′ye kadar yükseldi. 2013′ün ilk 7 ayı itibariyle ise dizelin payı yüzde 60 olarak kaydedildi.
MAKAS KAPANIYOR
Ancak dizellerin piyasa payının artışı ile motorin-benzin fiyat farkı aynı orantıda seyretmiyor. 2005-2009 arası genelde yüzde 16-18 arasında değişen fiyat farkı, 2009′da yüzde 21′e çıktıktan sonra tekrar düşmeye başladı. 2010 sonunda benzin 3.91 liraya satılırken motorin 3.31 lira seviyesindeydi. 2011 sonunda benzin 4.36 TL’ye çıkarken motorin 3.80 TL’ye yükseldi. Aradaki fiyat farkı da yüzde 15 seviyesine geriledi. 2012 sonunda fiyat farkı yüzde 13.9′a inerken asıl düşüş 2013 yılında yaşandı. Suriye olayları ve dolardaki yükseliş nedeniyle önceki hafta benzin ve motorine gelen zamların ardından benzinde indirim yapılırken motorin fiyatı değişmedi. 95 oktan benzin İstanbul’da halen 4.95 TL ortalama fiyattan normal motorin de 4.50 liradan satılıyor. Ancak payı giderek yükselen eurodizelin fiyatı ise 4.60 TL düzeyinde. Dolayısıyla benzin ve motorin arasındaki fiyat farkı 35 kuruşa kadar inmiş durumda. Bir başka ifade ile aradaki fiyat farkı yüzde 7.6′ya kadar geriledi.
FİYAT FARKI NEDEN KAPANIYOR?
Motorin ve benzin fiyatları arasındaki ilişkiyi yorumlayan enerji yazarı Mehmet Kara, motorine olan talebin artmasının fiyat makasının kapanmasının en önemli nedeni olduğunu söyledi. Motorinin sanayide de yoğun olarak kullanıldığına işaret eden Kara, “Sadece Türkiye’de değil tüm bölgede motorin kullanımı artıyor. Buna karşılık rafineri tesisleri yetersiz ve dizel üretimi talebe paralel artmıyor. 2009 yılında farkın o kadar açılmasının sebebi ise ekonomi krize bağlı olarak sanayideki yavaşlamaydı. Sanayide çarklar tekrar hızlanınca artan taleple fiyatlar da artmaya başladı. Yurtdışında da benzer fiyat hareketlerini görüyoruz. Yaşananlar arz-talep dengesi ile ilgili” dedi.
