Nükleer depolarına şifreli anahtar
Nükleer maddelerin depolandığı alanlar şifreli anahtarlarla kapatılacak. Nükleer madde hırsızlığını veya sabotajı önlemek üzere eğitilmiş özel güvenlik bütün taşımalara eşlik edecek.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu (TAEK) Türkiye sınırları içinde barışçıl nükleer faaliyetlerde kullanılan nükleer maddeler ile nükleer tesislerin sabotaj ve hırsızlığa karşı korunması için alınması gereken fiziksel koruma önlemlerine ilişkin esasları düzenlendi.
Nükleer maddelerin depolandığı alanlar şifreli anahtarlarla kapatılacak. 1'inci sınıf nükleer maddelerin taşınmasında nükleer madde hırsızlığını veya sabotajı önlemek üzere eğitilmiş ve uygun şekilde silahlı olarak donatılmış koruma görevlileri bütün taşımalara eşlik edecek.
Türkiye Atom Enerjisi Kurumu'nun Nükleer Tesislerin Ve Nükleer Maddelerin Fiziksel Korunması Yönetmeliği'nin Birinci Bölüm'ü Resmi Gazete'de yayımlandı. Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde barışçıl nükleer faaliyetlerde kullanılan nükleer maddeler ile nükleer tesislerin sabotaj ve hırsızlığa karşı korunması için alınması gereken fiziksel koruma önlemlerine ilişkin esasları düzenleyen Yönetmelik, nükleer tesisler ile bulundurulan, kullanılan, depolanan veya taşınan nükleer maddeleri kapsıyor. Fiziksel koruma sisteminin tasarımı için Kurum koordinasyonunda, Milli Güvenlik Kurulunu oluşturan kurum ve kuruluşların temsilcileri ve ilgili diğer kurum ve kuruluşların işbirliği ile TET belirlenebilir ve yetkilendirilen veya yetkilendirme için başvuran kişiye "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile bildirilecek. Tasarıma Esas Tehdit (TET) değerlendirmesi olağanüstü durumlarda veya en fazla 5 yılda bir yenilenecek. TET bilgisi, "Çok Gizli" gizlilik derecesine sahip olacak ve TET belirleme çalışmalarında yer alan kurum, kuruluşlar ve temsilcileri ile yetkilendirilen veya yetkilendirme için başvuran kişi tarafından bilmesi gereken prensibine uygun olarak korunacak.
Yetkilendirilen kişi, Yönetmelik hükümlerine uygun şekilde fiziksel koruma sisteminde yer alacak önlemleri almak üzere ve TET esas alınmak suretiyle bir fiziksel koruma programı hazırlamakla yükümlü olacak. Yetkilendirilen kişi TET'in değişmesi durumunda, değişikliğin fiziksel korumaya etkilerini analiz ederek gerekli önlemleri almakla yükümlü olacak.
Fiziksel koruma programı Kurum tarafından onaylanmadan nükleer tesis işletmeye alınmayacak, nükleer madde bulundurulamayacak, kullanılamayacak veya depolanamayacak.
-FİZİKSEL KORUMA PROGRAMI 'ÇOK GİZLİ' GİZLİLİK DERECESİYLE KURUMUN ONAYINA SUNULACAK-
Yetkilendirilen veya yetkilendirme için başvuran kişi, nükleer tesisler için fiziksel koruma programını nükleer tesisin lisanslanması sürecinde inşaat lisansı başvurusu ile birlikte "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile Kurumun onayına sunmakla yükümlü olacak. Lisanslama sürecinin devamında fiziksel koruma programı gerektiği zaman güncellenir ve yetkilendirilen veya yetkilendirme için başvuran kişi tarafından tekrar "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile Kurumun onayına sunulacak.
Nükleer maddelerin taşınması ile ilgili alınacak fiziksel koruma önlemlerini ve acil durum eylem planını da içeren bir fiziksel koruma planı "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile Kurumun onayına sunulmadan ve Kurum tarafından onaylanmadan nükleer madde taşınamayacak. Nükleer tesiste, nükleer madde bulundurulan yerde veya planlanan bir nükleer madde taşımasında fiziksel koruma programının uygulanmasını etkileyecek bir değişiklik meydana gelmesi durumunda, değişikliği yansıtan yeni fiziksel koruma programı "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile tekrar Kurumun onayına sunulacak. Kurum tarafından fiziksel koruma programlarına ilişkin verilecek onay, fiziksel koruma sistemine, acil durum eylem planına ve özel durumlara göre sınırlamalar ve şartlar içerebilecek.
-TAŞIMA FİZİKSEL KORUMA PLANI-
Gönderici, taşıma gerçekleştirilmeden önce güzergah, alternatif güzergahlar, bekleme yerleri, gönderilecek yerdeki teslim düzenlemeleri, taşıma devri işlemleri; taşıyıcının, alıcının, teslim alacak olan yetkili kişilerin kimlikleri, taşıma prosedürleri, kaza prosedürleri, acil durum eylem planı, diğer sorumlu personelin kimlik bilgileri ve görevleri, raporlamaya ilişkin bilgi ve belgeler ile Kurum tarafından istenebilecek diğer bilgi ve belgeleri kapsayan taşıma fiziksel koruma planını "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile Kuruma sunacak. Kurum gerekli görürse yerinde fiili inceleme yaptıktan sonra onay verecek. Plan Kurum tarafından onaylanmadan taşıma gerçekleştirilemeyecek. Acil durum eylem planı, çalınan veya kaybolan nükleer maddenin en kısa sürede bulunup yerine konulmasını kolaylaştıracak düzenlemeleri de içerecek.
-MERKEZİ ALARM İSTASYONU-
Yetkilendirilen kişi Merkezi Alarm İstasyonu'nu (MAİ) herhangi bir tehdit durumunda dahi fonksiyonlarını yerine getirebilecek sağlamlıkta tasarımlamakla yükümlü olacak. MAİ korunan alan içerisinde yer alacak. Fonksiyonlarını daha etkin bir şekilde yerine getirebileceği farklı bir yer olması durumunda korunan alan dışında da bulunabilecek. MAİ'ye girişler yetkili kişi ve bu kişinin görevlendirdiği güvenilirliği önceden tespit edilmiş personelle sınırlandırılacak. İntrüzyon dedektörlerinin ve kameraların tüm verileri, görevlilerin sürekli olarak bulunduğu MAİ'ye iletilecek. Alarmların izlenmesi, değerlendirilmesi ve karşılık verilmesi ile ilgili tüm verilerin kayıtları MAİ'de yer alan arşivde en az 5 yıl süresince tutulacak. MAİ, intrüzyon dedektörleri, alarm cihazları ve iletişim hatlarında kesintisiz güç kaynağı kullanılacak ve bu kaynaklar kötü niyetli eylemlere karşı korunacak.
MAİ ve kolluk kuvvetleri arasında tespit, değerlendirme ve karşılık verme faaliyetlerinde kullanılmak üzere kolluk kuvvetlerinin haberleşme sistemleri ile uyumlu süreklilik, yedeklilik ve çeşitlilik özellikleri olan iki yollu sesli iletişim sistemleri kurulacak. Benzer bir sistem, koruma görevlileri ile MAİ arasında da bulunacak.
-NÜKLEER MADDELERİN SAKLANDIĞI ALANLAR ŞİFRELİ ANAHTARLA AÇILACAK, ŞİFRELER BELİRLİ ARALIKLARLA DEĞİŞTİRİLECEK-
Nükleer maddelerin bulundurulduğu yerler fiziksel koruma planında kontrollü alan olarak belirlenecek. Nükleer madde hırsızlığı ve sabotaja karşı giriş veya çıkış yapan kişiler, araçlar ve paketler aranacak. Hususi motorlu taşıtlar korunan alanlara giremeyecek. Korunan alanı çevreleyen fiziksel bariyerlere intrüzyon dedektörleri ve kameralar yerleştirilecek.
Nükleer maddelerin depolandığı alanların ve nükleer maddelerin saklandığı depoların anahtarlarına sahip olanlar ile bu bölümlere giriş ve çıkış yetkisi bulunan kişilerin belirlenmesi ve kayıtların tutulması yetkili kişinin sorumluluğunda bulunacak. Söz konusu alanlarda çoğaltılma olasılığı en düşük olan anahtar tiplerinin ve ele geçirilmesi en zor olan şifre kombinasyonlarının seçilmesine özen gösterilecek. Şifreler belli aralıklarla değiştirilecek. Herhangi bir şüphe veya tehlike olduğu düşünülüyorsa kilitler, anahtarlar ve şifreler derhal değiştirilecek.
Yetkilendirilen kişi nükleer tesislerde bulunan nükleer maddelerin kullanılması ve depolanması sırasında madde sınıflarına göre hırsızlığa karşı alınması gereken fiziksel koruma önlemlerine ek olarak fiziksel bariyerler, teknik donanım, koruma görevlileri ve kolluk kuvvetlerinin kullanımını da içeren koruma önlemleri ile nükleer tesis veya nükleer maddelere yönelik sabotajların önlenmesini sağlamakla yükümlü olacak.
Sabotaja karşı korunması gereken nükleer madde, ekipman, sistem veya cihazların tek başlarına veya birlikte sabotaja maruz kaldıklarında sebep olabilecekleri radyolojik sonuçların analizleri ile TET'i temel alarak sabotaja karşı alınacak önlemlerin belirlenmesini sağlayacak.
-NÜKLEER MADDELERİN TAŞINMASI SIRASINDA HIRSIZLIĞA VE SABOTAJA KARŞI ALINMASI GEREKEN ÖNLEMLER-
Nükleer maddenin taşınması için gerekli bildirimlerin yapılmasından ve fiziksel koruma taşıma planı hazırlayarak Kurumdan izin alınmasından gönderici sorumludur. Nükleer maddenin gönderilmek üzere hazırlanması, paketlenmesi, mühürlenmesi, taşınması ve alıcıya devri sırasında fiziksel koruma açısından sorumluluk paylaşımı gönderici ve alıcı arasında yapılacak anlaşmaya göre belirlenecek ve madde gönderilmeden en geç 14 gün önce "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile Kuruma bildirilecek. Taşıyıcı ve taşıma sırasında görev alacak diğer kişilerle ilgili bilgiler güvenlik soruşturmasında kullanılmak üzere madde gönderilmeden en geç 21 gün önce "Çok Gizli" gizlilik derecesi ile Kuruma sunulacak.
-NÜKLEER MADDELERİN ULUSLARARASI TAŞINMASI-
Nükleer maddelerin uluslararası taşınmasında alınacak fiziksel koruma önlemleri ile ilgili sorumluluklar gönderici ve alıcı arasında yapılacak sözleşme veya anlaşma ile belirlenecek. Bu sözleşme veya anlaşmalarda fiziksel koruma sorumluluğunun devredileceği nokta açık olarak belirtilecek. Gönderici, taşıma hazırlıklarını uluslararası bir taşıma gerçekleştirmeden önce alıcı ülkenin ve transit ülke ya da ülkelerin fiziksel koruma mevzuatlarına uygun olacak şekilde yapmakla yükümlü olacak.
-SİLAHLI TAŞIMA GÖREVLİLERİ BÜTÜN TAŞIMALARA EŞLİK EDECEK-
1'inci sınıf nükleer maddelerin taşınmasında nükleer madde hırsızlığını veya sabotajı önlemek üzere eğitilmiş ve uygun şekilde silahlı olarak donatılmış koruma görevlileri bütün taşımalara eşlik edecek. Gerektiğinde saldırıya karşılık vermek üzere yeterli sayıda, eğitimli ve uygun şekilde silahlı olarak donatılmış kişilerden oluşan ayrı bir ekip oluşturulacak. Koruma görevlileri paketlerin kilitli olduğu taşıma bölümlerini devamlı ve etkin bir şekilde özellikle de taşıma aracı hareket halinde değilken izlenecek. Denizyolu ile yapılan taşıma sadece bu iş için tahsis edilmiş bir taşıma gemisiyle ve taşınan madde kilitlenmiş ve mühürlenmiş bir konteyner içerisinde olacak şekilde gerçekleştirilecek.
-DENETİMLER RESMİ TATİL GÜNLERİ DE DAHİL OLMAK ÜZERE HABERLİ VEYA HABERSİZ OLARAK HERHANGİ BİR ZAMANDA YAPILABİLECEK-
Nükleer tesisler ile nükleer madde bulundurulan, kullanılan ve depolanan yerler bu Yönetmelik kapsamında Kurum denetimine tabi olacak. Denetimlerde Kurum tarafından onaylanan güncel fiziksel koruma programına uygun fiziksel koruma sisteminin kurulduğu ve uygulandığı kontrol edilecek.
Denetimler gerekli tüm kayıtlar ve dokümantasyonun gözden geçirilmesini, değerlendirilmesini, gözetim, izleme ve tetkik faaliyetlerinin gerçekleştirilmesini, istendiğinde fiili muayene ve ölçüm yapılmasını veya yaptırılmasını, tesis yönetimi ve personeliyle görüşülmesini ve fiziksel koruma sistemi ile ilgili diğer faaliyetleri kapsayacak. Kurum yapacağı denetimleri denetlenenlere önceden bildirmekle yükümlü olmayacak. Denetimler resmi tatil günleri de dahil olmak üzere haberli veya habersiz olarak herhangi bir zamanda yapılabilecek. Kurum her takvim yılında en az bir kere olmak üzere denetim gerçekleştirilecek. Ardışık iki denetimin arası 14 aydan fazla olmayacak.
