Otobüsçüye manevi tazminat müjdesi
Otobüsçünün korkulu rüyası, sırtındaki en büyük kamburlardan birisi olan manevi tazminat sorununun çözümüne yönelik önemli bir adım atılıyor.
TOFED’in yıllardır sürdürdüğü girişimler sonucu Ulaştırma Bakanlığı, Karayolu Taşıma Kanunu’nun 18. maddesinde manevi tazminatları da zorunlu hale getiren yeni bir düzenlemeye gitmeye hazırlanıyor.
Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürlüğü tarafından 1 Ocak 2012 tarihinden geçerli olmak üzere İhtiyari Mali Mesuliyet Sigortası ve Zorunlu Koltuk Sigortası tazminat oranları 200 bin TL’den 225 bin TL’ye yükseltiliyor. Türkiye genelindeki karayolu ulaşım ağının büyük bölümünde “duble yol” standardına ulaşılması, son yıllarda araçlarda güvenlik önlemlerinin daha da artması ve taşıyıcı firmaların düzenledikleri hizmet içi eğitimlerle otobüs kaptanlarını eğitmesi, şehirlerarası yolculuklarda otobüslerin karıştığı kazaları en aza indirse de, “Manevi tazminatlar” karayolu ile yolcu taşımacılarının korkulu rüyası ve sırtındaki en büyük kambur olmaya devam ediyor. Olası ölümlü bir kazada firmalara çok büyük parasal yük getiren bu sorunun çözüme kavuşturulması ve otobüsçünün yüklendiği böylesine büyük yükün hafifletilmesi amacıyla TOFED’in yıllardır sürdüğü girişimler sonuç vermeye başladı. Ulaştırma Bakanlığı, Karayolu Taşıma Kanunu’nun 18. maddesinde manevi tazminatları da zorunlu hale getiren yeni bir düzenleme yapma kararı aldı.
Tazminatlar otobüsçüyü iflas noktasına getiriyor
Yasal zorunluluk olmaması nedeniyle sigorta şirketlerinin çok sıcak bakmadığı manevi tazminat soruna çözüm bulmak amacıyla yürütülen girişimlere Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü Ahmet Genç’in başkanlığında TOFED üst düzey yöneticileri, Sigortacılık ve Reasürans Birliği yetkilileri ve özel sigorta şirketlerinin temsilcilerinin bir araya geldiği toplantı ile devam edildi. Toplantıya TOFED adına Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Erdoğan, Başkan Yardımcısı ve Ankara Otobüsçüler Derneği Başkanı Ethem Ateş, Genel Sekreter Mevlüt İlgin ve Genel Sekreter Yardımcısı Yüksel Kurnaz katılırken, Türkiye Sigortacılık ve Reasürans Birliği de araba sigortaları ile ilgili Genel Sekreter Yardımcısı Murat Özkömürcü, Hasar Komisyonu Başkanı İsmail Alpertunga ve Atilla Oksay tarafından temsil edildi. Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Yılmaz ve Daire Başkanı Yaşar Asiler’in de hazır bulunduğu toplantıda ilk sözü alan TOFED Genel Başkanı Erdoğan, kendisinin Kayserili otobüsçü bir ailenin çocuğu olduğunu, babasının firması nedeniyle yatağa “kaza olur” düşüncesiyle hep korku içinde girdiklerini, şirketlerine ait bir otobüsün kaza yapması nedeniyle babasının iflasın eşiğine geldiğini anlattı.
Bir otobüsçü veya firmanın kendini risklerden korumak için her aracını Zorunlu Trafik Sigortası, Kasko, İhtiyari Mesuliyet Sigortası, Koltuk Sigortası ve Taşıma Sigortası olmak üzere 6’dan fazla sigorta yaptırdığını ifade eden Erdoğan, “Ölümlü bir kaza halinde yüksek manevi tazminatlar nedeniyle firma iflasa kadar sürükleniyor. Bu nedenle otobüsçünün artık yatağında huzurlu uyuyabilmesi için manevi tazminat olayına çözüm bulunması gerekir” dedi.
Sigortacılar endişeli
Türkiye Sigortacılık ve Reasürans Birliği Genel Sekreter Yardımcısı Murat Özkömürcü de manevi sigorta konusunda sigortacılık sektörünün olduğunu, kendilerinin de bu alanda ciddi sıkıntılar yaşadıklarını bildirdi. Gerek manevi tazminat, gerekse destekten yoksunluk ödeneğinin mahkemelerin verdiği kararlar doğrultusunda sonuçlandığını ifade eden Özkömürcü, “Mahkeme kararı sonucunda oluşan riski sigortacılık sektörü karşılıyor” dedi. Otobüsçülük sektörünün bir poliçe alıp tüm riskleri transfer etmek istese de manevi tazminat konusundaki belirsizliklerin kendilerini çözümsüzlüğe ittiğini ifade eden Özkömürcü, sonuçta manevi tazminat miktarının mahkemeler ve hakimler tarafından belirlendiğini, hiçbir sigorta şirketinin böyle bir durumda ödeyeceği tazminat oranını önceden tahmin edemediğini ifade etti. Dünyanın hiçbir yerinde tüm risklerin sigorta şirketine transfer edilemediğini kaydeden Özkömürcü manevi tazminat sorununun çözümünün bu nedenle zorlaştığını belirtti.
Ellerindeki bilgilere göre yolcu taşımacılığı yapan çok sayıda otobüsün sigortasız gözüktüğünü de iddia eden Özkömürcü’ye yanıt ise TOFED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı ve Ankara Otobüsçüler Derneği Başkanı Ethem Ateş’den geldi. Bu konunun Karayolu ile Yolcu Taşıma Kanun’daki otobüs tarifinden kaynaklandığını, ilgili yasada 9 yolcu ve üzerinde kişi taşıyan tüm araçların otobüs olarak nitelendirildiğini hatırlatan Ateş, gerek Avrasya Otogar İşletmeleri, gerekse belediyeler tarafından işletilen tüm terminallere sigortası eksik hiçbir otobüsün giriş çıkış yapamayacağını, bu nedenle şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan hiçbir otobüsün sigortasız çalışamayacağını kaydetti.
“Gece zengin yatan artık sabah fakir kalkmasın”
TOFED Genel Sekreteri Mevlüt İlgin de, 4925 sayılı Kanun yürürlüğe girmeden önce isteyen herkesin aracını sigorta yaptırmadan dilediği yerden, dilediği yere yolcu taşıdığını belirterek, “Kanun uyarınca şu anda sigorta olmadan şehirlerarası ve uluslararası yolcu taşımacılığı mümkün değildir. Bakanlığın vermiş olduğu belgelere göre yönetilen tüm terminaller emniyet birimleri tarafından kontrol altındadır. Bu belirtilen poliçelerden bir tanesinin eksik olması halinde aracın otogardan çıkma şansı yoktur” şeklinde konuştu. Manevi tazminat yükü nedeniyle gece yatağına zengin yatan otobüsçünün sabah fakir olarak kalkmaması için sektör olarak bu konuya öncelikli çözüm bulunmasını istediklerini ifade eden İlgin, sektörün bu yöndeki isteklerinin karşılanabilmesi için Karayolu ile Yolcu Taşıma Kanunu’nda küçük değişikler yapılması gerektiğini bildirdi. 4925 sayılı Kanunun ilgili maddesindeki “bedeni hasarlar” ibaresine “manevi hasarlar” kelimesinin eklenmesiyle sorunun çözümünde önemli aşama kaydedileceğinin altını çizen İlgin, Hazine Müsteşarlığı’nın da yayınlayacağı yönetmelik ve genelgelerle çözüme katkı sağlayacağına vurgu yaptı. Ayrıca bir de Bakanlar Kurulu kararı yayınlanması gerektiğini ifade eden İlgin, “İlgili kurumlar üstlerine düşünleri yapsın. Bakanlar Kurulu kararı konusunda gerekli girişimlerde bulunmak Federasyon olarak da bizim işimiz” dedi. İlgin, yasal düzenlemeler gerçekleşene kadar geçen süreçte manevi tazminat konusunun sigorta kapsamına alınmasını da talep etti.
Sigorta prim oranları 225’er bin liraya yükseliyor
Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü Ahmet Genç de şu anda İhtiyari Mali Sorumluluk ve Zorunlu Koltuk Sigortası tazminat oranlarının 1 Ocak 2012 tarihinden geçerli olmak üzere 200 bin liradan 225 bin liraya yükseltileceğini açıkladı. Prim oranlarının yükselmesiyle 225’er bin liradan toplam 450 bin liraya ulaşacak olan tazminat miktarının manevi tazminat hariç otobüsçülerin kazadaki risklerini çözmeye yeterli olduğuna dikkat çeken Genç, “Tek sorun tazminat. Kanun değiştirilir, oraya manevi ibaresi konduğunda. Manevi tazminat limitlerini de biz belirleriz” dedi.
Toplantıda ortaya konulan bu görüşlerden sonra söz alan sigortacılık sektörü temsilcileri ise her hangi bir ölümlü kazada, ölenin yakınlarına otomatikman 125 bin lira ödenmesine rağmen, mağdurlar tarafından tazminat davaları açıldığını söyledi. Sigortacılık sektörü temsilcileri, “Bu konuda bir sektör oluştu. Avukatlar mağdurları bulup (kazandığım paranın yüzde 20’sini alırım) diyerek ücretsiz dava açıyor. Dava açıldığında biz buna karşılık ayırmak durumundayız. Mahkeme 3-5 sene sürerse bu para faizi ile birlikte bekliyor. Destekten yoksun kalma tazminatının hesabını tam olarak yapamıyoruz. Türkiye’de destekten yoksun kalma tazminatı 200 bin mi, 300 bin mi olacağının belirli ölçüleri yok. Buna bir de manevi eklendiğinde mahkemelerden ne karar çıkacağını kimse söyleyemez” diyerek manevi tazminata karşı çıktılar.
Bireysel otobüsçü de sistemin bir parçası
TOFED Genel Sekreter Yardımcısı Yüksel Kurnaz da, manevi tazminat konusunun bir şirket sorunu olarak algılanmaması gerektiğini, olayın bir de bireysel otobüsçü boyutunun bulunduğunu söyledi.
150-200 bin lirası olan bir kişinin 200 bin lira da borçlanarak bir otobüs sahibi olabildiğini, bir şirkete girip şehirlerarası yolcu taşımacılığı yapan bu otobüs kaza yaptığında araç sahibinin aracını kaybettiği gibi 500 bin lira da borçlandığı örneğini veren Kurnaz, “Böyle bir durumda adamın evi de tarlası da gidiyor. Bu nedenle olaya bir de bu boyutuyla yaklaşmak gerekir” dedi.
Yasal düzenleme yapılacak
Yapılan tüm konuşmalardan sonra söz alan Ulaştırma Bakanlığı Kara Ulaştırması Genel Müdür Yardımcısı Hüseyin Yılmaz, otobüsçülük sektörünün manevi tazminat sorunun çözümü için Karayolu ile Yolcu Taşımacılık Kanunu’nda değişiklik yapılacağını bildirdi. Yapılacak düzenleme ile kanunun ilgili maddesine “zorunlu manevi tazminat sigortası” ibaresi ilave edileceğini ifade eden Yılmaz, Hazine Müsteşarlığı Sigortacılık Genel Müdürü Ahmet Genç’ten toplantı tutanağında sorunun çözümü için adı geçen yasada değişiklik yapılması kararı alındığına ilişkin görüş belirtilmesinin, tasarının komisyonda görüşülmesi sırasında önemli olduğunu da hatırlattı.
