Yeni yıla otomobil, alkollü içki, sigara ve cep telefonunda ÖTV artışıyla giren Türkiye, bu artışların ürün fiyatlarına getireceği zamlara gün sayarken dün de “ÖTV artışı enflasyonu yükseltir mi, yükseltmez mi?” tartışması başladı. Yeni Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, dün gazetecilerin sorularını yanıtlarken, “ÖTV’deki artış, fiyatlarda artışa meydan vermeyecek şekilde ekonomi kendi düzenlemesini yapacak yani enflasyona sebep olmayacaktır. ÖTV artışları tamamen kurdan kaynaklı artışlar olduğu için lüks tüketimin bütçe imkanlarından veya bütçe imkanlarını kullanarak karşılanmasını beklemek ekonomi kuralları açısından doğru olmaz diye düşünüyorum. ÖTV artışları otomotive ve bazı lüks tüketime yapılan artışlardır. Ekonomi üzerinde olumsuz bir etkisi olacağını düşünmüyorum” dedi.
Ekonomistler ise yaptıkları açıklamalarda Bakan Zeybekci ile aynı görüşte olmadıklarını ortaya koydu. Ekonomistler, son ÖTV artışlarının, bu yıl enflasyonu 1 puan yükselteceğini, bu durumda yıl sonunda enflasyonun yüzde 7’yi aşabileceğini, kısacası bu yıl belirlenen yüzde 5.3’lük hedefin tutmasının zor göründüğünü belirtti. Burgan Yatırım Başekonomisti Haluk Bürümcekçi, ÖTV artışlarının enflasyona etkisinin büyük bölümü bu ay olmak üzere yaklaşık 0.90 puan olacağını belirterek, “Otomotiv sektöründeki fiyat artışlarının etkisi biraz zamana yayılabilir, diğerlerini hemen görürüz” dedi. Citi tarafından yayımlanan notta ise vergi artışlarının enflasyon dinamiklerini daha da karmaşıklaştıracağı belirtilerek, “Artışların enflasyona etkisinin 0.7-1 puan arasında olacağını hesaplıyoruz” denildi. Garanti Yatırım Başekonomisti Gizem Öztok Altınsaç da ÖTV artışlarının toplamda enflasyonu 1 ile 1.3 puan yükseltici etki hesapladıklarını kaydetti. Ekonomistler, gelinen noktada 2014 enflasyon hedefinin yukarı yönde revize edilebileceği yönünde görüş bildirdi.
İçkide ÖTV - TÜFE makası giderek açılıyor
Bu arada alkollü içkilerde ÖTV artışının, enflasyondan daha hızlı olduğu hesaplandı. Buna göre, rakının ÖTV’si son 5 yılda yüzde 148, son 10 yılda da yüzde 293 arttı. TÜFE artışı ise son 5 yılda yüzde 44, son 10 yılda yüzde 121 oldu. Türkiye ile Avrupa ülkeleri karşılaştırıldığında satın alma gücüne en yüksek alkollü içki ÖTV’sinin Türkiye’de olduğu görülüyor. Satın alma gücüne göre yapılan hesaplamada, litre başına Türkiye’de ÖTV, viskide 46.71 euro, votkada 37.19 euro, rakıda da 35.22 euro düzeyinde bulunuyor. Sıralamada Türkiye’den sonra gelen Yunanistan’da ise litre başına ÖTV’nin 11.79 euro ile Türkiye’deki tutarların üçte birinden az olduğu görülüyor.
TUROB: Artık inceldiği yerden kopacak
ÖTV artışlarına üreticiler ve hizmet sektörü temsilcileri de tepki gösterdi. Turistik Otelciler, işletmeler ve Yatırımcılar Birliği (TUROB) Başkanı Timur Bayındır şunları söyledi:
“Vergilerden dolayı içki fiyatları çok yüksek. Yabancı müşteriler, ‘Siz bize ucuz fiyat veriyorsunuz ama şarapla kazıklıyorsunuz’ diyor. Halbuki bu böyle değil. Devletin koyduğu vergiler yüzünden fiyatlar çok yüksek. Neredeyse bir şişe rakı bir şişe viski fiyatına geldi. Acayip bir durum var. Böyle olunca müşteri de tedirgin. Yurtdışında her yerde bir bira içtiğinizde bunun fiyatı 2 eurodur. Biz 2 euroya alırsak kaça satacağız? Bazı şeyler enteresanlığını kaybediyor. Yurtdışını kontrol etmeliyiz ve oralardan daha pahalı satmamalıyız. Hep aynı konuları konuşuyoruz ama kimse bir şey yapmıyor, değişen bir şey yok. İnceldiği yerden kopacak.”
Suvla Şarapları’nın kurucusu Selim Zafer Ellialtı da ÖTV artışlarının artık sektörde kanıksandığını belirterek, “Zamların çok büyük bir etkisi olacağını düşünmüyorum. Bizim için en büyük etken tanıtım yasakları” dedi.
‘Vergi artışı yerine kaçakçılık önlenmeli’
Imperial Tobacco Türkiye Genel Müdürü Gürhan Pasinli, devletin ÖTV artırmak yerine kaçakla mücadele etmesi gerektiğini ve devletin her yıl kaçak sigaradan 3 milyar TL’lik vergi kaybı olduğunu belirtti. Pasinli, “Türkiye’nin Doğu ve Güneydoğu komşularındaki sigara fiyatları ortalama 1 dolar iken sürekli olarak enflasyonun üzerinde vergi artırılması sigara kaçakçılığını ve bundan haksız gelir sağlayan çevreleri daha da cesaretlendirmektedir. Nitekim Güneydoğu Anadolu’da bulunan bazı şehirlerimizde kaçak oranı yüzde 70 seviyelerine ulaştı” dedi.
Aybar: ÖTV artışı 2014’te otomotiv pazarını daraltacak
Renault Mais Genel Müdürü İbrahim Aybar, binek araçlara yönelik 1 Ocak’ta alınan Özel Tüketim Vergisi artış kararının 2014 yılında pazarı daraltacağını belirtirken; bu yıl geçen yıla göre yüzde 10 düşüş kaydetmesi beklenen pazarın, vergi artışlarının ardından 700 bin adet seviyelerini bulmasının bile iyimserlik olacağını söyledi. Bakanlar Kurulu, binek otomobillerde motor hacmi 1.600 cm3’ü geçmeyenler için vergiyi yüzde 40’tan yüzde 45’e, 1.600 cm3-2.000 cm3 arasındakiler için yüzde 80’den yüzde 90’a, silindir hacmi 2.000 cm3’ü geçenler için ise yüzde 130’dan yüzde 145’e yükseltti. Konuya ilişkin yaptığı açıklamada Aybar, “Makroekonomik dengeler nedeniyle her türlü vergi zammının doğal olarak sektörde belli bir daralmaya meydan vereceği bilinen bir gerçek... ÖTV’nin daha da yükselmesinin 2014 otomotiv pazarında yeni bir daralmaya meydan vereceğini bilmemiz gerekiyor. 2013 yılının otomotiv satışlarından yüzde 10 kadar eksik olacağını tahmin ettiğimiz 2014 pazarının bu yeni vergi artışlarıyla 700,000 seviyelerini bulması bile iyimserlik olur” diye konuştu.
