İran’dan bugün günlük ortalama 106 bin varil ham petrol ithal eden Türkiye, yaptırım muafiyetinin uzaması konusunda ABD ile müzakereye başlıyor. ABD ve Avrupa Birliği’nin uyguladığı ambargolar, İran petrol üretimini vurmaya devam ediyor. ABD, ithalat miktarında düşüş gösterdikleri sürece, Türkiye’nin de içinde olduğu bazı ülkelere İran’dan ham petrol alımı konusunda 180 günlük muafiyet süreleri tanıyor. En son Aralık 2012’de ABD’den 180 günlük yaptırım muafiyeti alan Türkiye’nin, bu ay yeniden bu ülke ile müzakerelere başlaması gerekiyor. İthalatı önemli ölçüde kıstığı gerekçesiyle Türkiye, yeni bir muafiyet süreci bekliyor.
1 YILDA YÜZDE 40 DÜŞÜŞ
TÜPRAŞ’tan edinilen bilgilere göre, İran’dan ham petrol alımı bir yılda yüzde 40.4 düşüş gösterdi. Aralık 2011 - Mayıs 2012 arasındaki altı aylık dönemde İran’dan ortalama ham petrol ithalat miktarı 178 bin varil/gün olarak gerçekleşti. Haziran-Kasım 2012 arasındaki ilk muafiyet döneminde ise İran’dan yapılan ortalama ham petrol ithalatı 123 bin varil/gün’e düşürüldü. Yani, bir önceki altı aylık döneme göre yüzde 31 daha düşük bir seviyede gerçekleşti. Aralık 2012- Mayıs 2013 arasındaki ikinci muafiyet döneminde ise İran’dan ham petrol ithalat miktarı ortalama günlük 106 bin varil seviyesinde gerçekleşirken, bu ilk muafiyet döneminden yüzde 15 daha düşük oldu. Toplamda ise yüzde 40 oranında bir düşüş gerçekleşti.
ALTI AY UZATMA
Yetkililer, Tüpraş’ın İran’dan ham petrol alımlarını geçtiğimiz dönemlerde kademeli olarak azalttığını belirtirken, “İran’dan yaptıkları ham petrol ithalat miktarlarında benzer şekilde düşüş gerçekleştiren diğer ülkelerde olduğu gibi, Türkiye için açıklanan muafiyet döneminin de altı ay daha uzatılması bekleniyor” dedi. Muafiyetin uzatılması konusunda Türkiye’nin ABD ile müzakerelere başlaması bekleniyor.
BİR AYDA YÜZDE 30
Öte yandan Financial Times’da yer alan Javier Blas imzalı haberde, İran’ın ana müşterileri olan Çin, Hindistan, Japonya ve Güney Kore’nin ithalatı azalttığı, bu ülkeler ve Türkiye’nin nisan ayında toplam 750 bin varil/gün civarında petrol ithal ettiği belirtiliyor. Bu rakam bir önceki ay gerçekleşen 1.1 milyon varil/gün seviyesinden yaklaşık yüzde 30 daha düşük.
SAVAŞ SEVİYESİ
Nisan’da başlayan ve Mayıs’ta devam eden İran ham petrol ihracatındaki büyük düşüş, İran’ın ham petrolü deniz tankerlerinde stoklamasına yol açtı. Üretimini de düşüren İran’ın mayıs ayında günlük 2.5 ila 2.6 milyon varil arasında üretim gerçekleştirdiği tahim ediliyor. Bu rakam, en son İran-Irak savaşının yaşandığı 1989 yılında görülmüştü. İran petrol üretimindeki bir önceki dip ise geçtiğimiz eylül ayında görülmüştü.
Diğer ülkeler ne kadar kıstı?
En büyük kesintiyi Japonya yaptı. Japonya’nın İran’dan ham petrol alımı, 2012 nisan ayından geçtiğimiz nisan ayına kadar geçen bir yıllık sürede yüzde 97 düşerek, günlük 8 bin seviyelerine düştü.
Hindistan’ın da İran’dan yaptığı petrol ithalatı tarihinin en düşük seviyelerini gördü. Hindistan’ın ithalatı bir yılda yüzde 56 düşüş göstererek, günlük 117 bin varil seviyesine indi.
FT’nin haberinde Çin, Güney Kore ve Türkiye’nin petrol ithalatını bir önceki aylarla aşağı yukarı aynı seviyede gerçekleştirdiği belirtilerek, üç ülkenin önümüzdeki aylarda alım seviyelerini daha da aşağı çekebileceği tahminine yer veriliyor.
Bakandan gündüz maçına destek
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “Gençlik ve Spor Bakanlığımızın maçların gündüz oynanmasıyla alakalı kurgusuna destek veriyoruz. Enerji verimliliği, enerji tasarrufu bizim öncelikli politikalarımız arasında yer alıyor” dedi.
11. Uluslararası Dil ve Kültür Festivali kapsamında Türkiye’ye gelen öğrencileri kabul eden Yıldız, Gençlik ve Spor Bakanlığı’nın maçların gündüz oynanmasına ilişkin formülüne destek verdiklerini söyledi.
www.UlasımOnline.com
