Bor zengini Türkiye'de, bu madenden geliştirilen ürün, yağın ısınmasını geciktirici ve dişlilerde aşınmayı azaltan özellikleriyle rüzgar türbinlerinin bakım maliyetini düşürecek, kullanım ömrünü uzatacak.
Rüzgar türbinlerinin dönmesini sağlayan yağın ısınmasını geciktiren ve türbin dişlilerinin aşınmasını azaltan bordan elde edilen "hekzagonal bor nitrür"le ilgili sorularını yanıtlayan Anadolu Üniversitesi Materyal Bilimi ve Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Nuran Ay, söz konusu ürünün sanayi makinalarının daha az enerji kullanılarak çalışmasını sağladığını belirtti.
Ay, ürünün rüzgar türbinlerinin de ömrünü uzatan özelliğe sahip olduğunu ifade ederek, şunları kaydetti:
"Türbinler çalıştıkça, içindeki yağlar ısınıyor, ısındığında da yağlar bozuluyor. Bu hekzagonal bor nitrür maddesi ise sürtünmeden ötürü meydana gelen ısınmayı engelliyor. Yağ bozulmuyor ve daha uzun kullanılıyor. Normalde yağ ısınınca türbin durduruluyor ve ayrı bir yerde yağ, kullanım sıcaklığına gelene kadar soğutuluyor, şarj ediliyor ve tekrar santral çalıştırılıyor. Bu ekstra enerji demek. Hekzagonal bor nitrür, yağın sıcaklığını yüzde 52 azaltıyor. 180 dakikada 137 santigrat dereceye çıkan yağın sıcaklığı, hekzagonal bor nitrür içeren yağla 101 santigratta sabitleniyor ve bu da rüzgar türbinini durdurmadan daha uzun süre enerji üretmeye imkan sağlıyor."
"Türbin dişlilerine bakımın maliyeti düşecek"
Enerji ithal eden Türkiye'nin bor cenneti olduğunu belirten Ay, "Bu makinalarda sürtünme ve aşınmadan dolayı kaybedilen enerjinin yüzde 1'ini bile geri kazansak enerji için daha az para harcamış olacağız" dedi.
Ay, türbin içindeki dişli sistemlerin aynı ürünü içeren "kompozit hBN" ürünü ile kaplanarak aşınmasını da yüzde 60'a kadar azaltan ürünün Türkiye'de kullanım patentinin Bortek şirketine ait olduğunu belirterek, "Rüzgar türbin üretici firmaları, türbinin ilk bakıma kadarki ömrünü 20 yıl olarak öngörüyor, fakat bu sürenin 6-7 yıl olduğu gözlemlendi. Bu dişli sistemler oldukça büyük, bunlar tamamen sökülüyor ve yenisi takılıyor. Santralin enerji üretimi durduruluyor, şehirden uzak olduğu için bu santrallere insan getirmek, sökmek, götürmek, tekrar takmak maliyeti arttırıyor ve bu sürede enerji de üretilemiyor" diye konuştu.
www.ulastirma.com.tr
