Sani Şener Skylıfe dergisine konuştu
SKY Life dergisine konuşan Tav Havalimanları Holding Ceo’su Sani Şener, 40 yıl içinde dünyada sadece 12 havayolunun kalacağını bunlar arasında THY’nin de olacağını öne sürdü.
TAV Havalimanları Holding, hem Türkiye’de hem de yurt dışında aralarında İstanbul Atatürk Havalimanı’nın da bulunduğu 10 uluslararası havalimanının işletmeciliğini yapıyor. Şirketin CEO’su Sani Şener ile geleceğin havalimalarını konuştuk.
Geleceğin havalimanları nasıl olacak?
Bundan 30-40 sene sonra nasıl havalimanlarından yolculuk edeceğiz? Bu konuda ne düşünüyorsunuz?
Havalimanlarının 50 yıl sonra ne durumda olacağını görebilmek için önce havacılık sektörünün diğer iki önemli oyuncusu olan uçak üreticilerinin ve havayolu şirketlerinin gelecekteki durumlarını tahmin edebilmek lazım.
Yani geleceğin uçakları nasıl olacak, geleceğin havayolu şirketleri nasıl olacak?
Uçaklara baktığımızda ben mesela İngiliz savaş uçakları Harrier Jump Jet gibi motorlarını dikey hâle çevirebilip helikopter gibi inen kalkan yolcu uçaklarını hayal ediyorum. 50 yıl içinde ben uçaklarda bu tür bir motor teknolojisinin geliştirilip, havalimanlarında pistlere ihtiyaç olmayacağını düşünüyorum. Yani uçaklar helikopter gibi inecek, motorlarını yatay hâle getirecek ve terminale köprüye yanaşıp yolcusunu alacak veya boşaltacak.
Niye dikine inen ve kalkabilen uçaklar geliştirilecek?
Böylelikle havalimanları için çok geniş alan gereksinimi ortadan kalkacak. Bugün Avrupa’da da, Türkiye’de de en büyük sorun pist inşasıdır.
Ama bu yakıt fiyatlarıyla nasıl olacak?
Uçakların ağırlıkları yeni malzeme teknolojileriyle çok hafifleyecek, bu da yakıtta ciddi tasarruf sağlayacak, motorlarda çok ciddi yeniliklerle tasarruf sağlanacak. Alternatif yakıtlar üretilecek. Yakıt tasarrufu ve alternatif yakıtlarla çevreye salınan karbondioksit gazı azalacak.
Havayolu şirketleri cephesinde hangi gelişmeleri bekliyorsunuz?
Havacılığın kârlı bir işkolu olarak devamlılığının sağlanması lazım. Küreselleşmeyle birlikte insan ve kargo taşımacılığında çok önemli artışlar görüyoruz. Dünyada küçük büyük 1061 havayolu var. Bu da rekabeti çok kızıştıran ve kârlılığı zora sokan bir durum. Türkiye bu liberalleşmeyi ve özelleştirmeyi çok iyi halletmiş durumda. Faydalı rekabet, yani verimlilik artırılarak yapılan rekabet; Türkiye’de ulaştırma sektörüne geldi. Ancak çok daha fazla serbestleşmenin dünyaya paralel olarak gelişeceğini de düşünüyorum. Gelişmekte olan ülkelerde, Türkiye’deki gibi havacılık sektöründeki liberalleşme ve özelleştirmelerle birlikte durum değişecek. Yolcu kapasitesi ne kadar çok artarsa, maliyetlerin o kadar düşeceğini, verimin o kadar artacağını ve serbestleşmeyle birlikte havayollarında çok ciddi konsolidasyonların olacağını düşünüyorum.
1061 olan sayı kaça düşecek?
IATA 40 yıl sonra bu sayının 12’ye düşeceğini tahmin ediyor. Ben de çok büyük bir konsalidasyon olacağını düşünüyorum ve Türk Hava Yolları’nın bu 12 havayolunun arasında olacağına da inanıyorum.
Peki, havalimanları nasıl olacak?
Dünyada toplam 10 ile 15 tane havalimanı işletmecisi olacak diye düşünüyorum gelecek 50 yılda. Bu konsolidasyonlar bilgi ve verimliliği artıran bir ortak altyapı oluşturacak ve ölçek ekonomisi çok ciddi olarak maliyetleri aşağıya düşürecek. Bugüne kadar çok ciddi gelişmeler yaşandı sektörde ama ben diyorum ki “Bugüne kadar yapılanlar alçak dallardaki elmaları toplamaktı. Bundan sonra dünyada artık üst dallardaki elmaları toplayabilenler başarılı olacaklar.” Geçenlerde TAV havalimanlarının uçuş bilgi sistemlerini akıllı iletişim sistemlerine online yükledik. Uçuş saatini, uçuş kapısını, gecikme olup olmadığını akıllı telefonlarınızdan görebiliyorsunuz.
Havalimanlarında güvenlik işi nasıl çözümlenecek?
Bütün güvenlik taramalarının biometrik olacağına inanıyorum. Pasaport kuyrukları kalkacak, parmak iziniz ve retinanızın kontrolüyle geçeceksiniz pasaporttan. Bu zaten uygulanmaya başladı ancak bizde henüz izinler çıkmadı. İçişleri Bakanlığı ve güvenlik komisyonları izin verirse hemen uygulamasını yapabiliriz.
Hayalinizdeki havalimanlarında bu işler nasıl olacak?
Güvenlik ve pasaport kontrolleri biyometrik olacak. Check in kuyrukları kesinlikle kalkacak.
Göz retinanızdan veya parmak izinizden tanınıp hiçbir kuyrukta beklemeyeceksiniz. Havalimanlarında konsolidasyonlar olup ortak bilgi altyapısının gelişmesiyle gidiş havalimanından seçtiğiniz bir ürünü iniş havalimanınızda alabileceksiniz. Pistlerde de kuyruklar kalkacak, inişte trafik beklemeyeceksiniz. Çünkü hava trafik cihazlarında çok hassas gelişmeler olacak. GPS ve radar sistemleri çok daha etkili ve verimli hale gelecek. Bu tekniklerle havadaki uçaklar arasındaki mesafeler daraltılıp trafik kapasitesi artırılacak. 2010 yılında dünyada 5 milyar yolcu vardı,2050 yılında bu sayı 16 milyar olacak.
