"Tüketici kadar mağduruz"
Benzine gelen zamlardan tüketici kadar akaryakıt firmaları da şikayetçi. Firmalar satışların azalmasından ve karlılığın düşmesinden yakınıyor.
Türkiye Akaryakıt Bayileri Petrol ve Gaz Şirketleri İşveren Sendikası (TABGİS) Yönetim Kurulu Başkanı Ferruh Temel Zülfikar, petrol fiyatlarında önemli unsurun dövizin artmaması olduğuna işaret ederek, ”Petrol bu seviyelerde durursa, döviz artarsa yine petrolde artış kaçınılmaz oluyor. Şu anda döviz bu seviyelerde stabil kalırsa, petrolün 125-127 dolarların çok üzerine çıkacağı düşüncesinde değilim” dedi.
Zülfikar, petrol fiyatlarındaki yükseliş ve bunun akaryakıt fiyatlarına etkisine ilişkin AA muhabirine yaptığı açıklamada, petrol fiyatının son 3,5 yılın rekor seviyesine geldiğini hatırlatarak, bu dönemde aslında dolarda böyle bir artışın görülmediğini, dolarda da aynı paralelde artış yaşanması halinde petrol fiyatlarının daha çok artacağını söyledi.
Petrol fiyatlarında yükselişin sürmesi halinde OPEC ülkelerinin devreye gireceğini düşündüğünü dile getiren Zülfikar, ”Bazıları 160-170 dolarların, hatta daha da yukarı seviyelerin görüleceğinden bahsediyor. Ben buna inanmıyorum. OPEC ülkeleri, Suudi Arabistan ve diğer petrol üreticisi ülkeler fiyat artışlarının sürmesi karşısında mutlaka devreye girecektir. Yoksa bu durum, dünyayı kaosa sürükler” yorumunu yaptı.
TABGİS Yönetim Kurulu Başkanı Zülfikar, ”Petrolün fiyatının 125 doların çok üzerine çıkacağını düşünmüyoruz. Bu rakamlar civarında dolaşacağını ve gelecek en büyük artışların bu olduğunu düşünüyoruz. Burada önemli olan, dövizin artmaması... Petrol bu seviyelerde durursa, döviz artarsa yine petrolde artış kaçınılmaz oluyor. Şu anda döviz bu seviyelerde stabil kalırsa, petrolün 125-127 dolarların çok üzerine çıkacağı düşüncesinde değilim” şeklinde konuştu.
Son 6 aylık dönemde benzin fiyatlarının yaklaşık yüzde 2,80 oranında, motorin ürünlerinin ise yüzde 5’in üzerinde arttığına işaret eden Zülfikar, petrol fiyatında bu dönemde yaklaşık yüzde 14,40 civarında, aynı dönemde Amerikan Doları’nda yüzde 1,20’lik artış olduğunu söyledi.
Zülfikar, dolayısıyla akaryakıtta petrol fiyatlarındaki artışın çok altında bir zammın söz konusu olduğuna dikkati çekti.
Brent petrol fiyatının son bir yılda ise yüzde 10,23 oranında yükseldiğini, Amerikan Doları’nda yüzde 13,07’lik artış yaşandığını belirten Zülfikar, buna paralel olarak benzin ürünlerinin fiyatında yaklaşık yüzde 8,37, motorin fiyatında ise yüzde 6,85 oranında artış kaydedildiğini, son 6 aya bakıldığında motorinin daha fazla zamlandığını, yıllık bazda ise benzine daha fazla zam yapıldığını ifade etti.
Ocak ayının baz alınması halinde 2011 Ocak ile 2012 Ocak ayı arasında benzin tüketiminde yaklaşık yüzde 11 azalma olduğunun altını çizen Zülfikar, motorin tüketiminde de yüzde 10’luk azalma görüldüğünü, bu azalmada petrol fiyatlarındaki yükselişin yanı sıra kış mevsimi şartlarının da etkili olduğunu belirtti.
-”Yarın bile benzin fiyatı artabilir, tüketici kadar mağduruz”-
Petrol fiyatlarındaki artış ile aslında Ortadoğu’daki çalkantı, İran, Hürmüz Boğazı ve Suriye’deki gerginliklerin faturasının ödendiğine dikkati çeken Zülfikar, şöyle devam etti: ”Fakat bayiler ve dağıtıcılar açısından baktığımızda durum çok farklı. Kamuoyunda fiyatların artışı ve yansıması aktarılırken, ’akaryakıtçılar veya dağıtıcılar zam yaptı’ deniliyor. Bu artışı bizler yapmıyoruz. Neticede ülkemiz, petrol fakiri bir ülkedir. Tamamen ithalata bağımlı bir ülke. Dolayısıyla neyle alıyorsanız, onunla ödüyorsunuz. Bu, başta Tüpraş ve dağıtıcılar için kaçınılmaz bir artışı beraberinde getiriyor. Biz bayiler de akaryakıta yapılan zamlardan kesinlikle memnun değiliz. Çünkü her gelen akaryakıt zammı, bir kere ne olursa olsun satışlarımızı ve karlılığımızı azaltıyor, sektöre yaptığımız sermaye katılımını artırıyor. Bizim karlarımız fikstir. Dolayısıyla fiyatların her artışında bizim karlarımız da geri gitmeye başlıyor. Petrol fiyatındaki artışa bağlı olarak, bugün veya yarın bile benzin fiyatında artış söz konusu olabilir. Bunda kesinlikle bizlerin, dağıtıcıların ve hatta Tüpraş’ın bir müdahalesi yoktur. Yani zamların nedeni dağıtım zinciri, bayiler değil. Bizler de bu konuda en az tüketici kadar mağduruz.”
-”Artışın sürmesi büyük felaket olur”-
Ferruh Temel Zülfikar, petrol fiyatlarındaki artışın sürmesinin kendileri için de ”büyük felaket” olacağının altını çizerek, şunları kaydetti: ”Kamuoyunda her ne kadar farklı algılanıyorsa da şu anda yüzde 9-9,5’lar doğru bir kar marjı değil. Bunun yarısını bayi, yarısını dağıtım firması alıyor. Yüzde 4,5’dan bahsediyoruz. Genellikle akaryakıt kredi kartıyla alınıyor. Biz, eğer ertesi gün paramızı almak istersek, yüzde 1,7 komisyon ödüyoruz. Yoksa 42 gün sonra paramızı alacağız. 42 gün paranın vadesiz, faizsiz beklemesinin de zaten faturası yüzde 1,7’lere geliyor. Bu nedenle biz yeni gelebilecek zammı düşünmek bile istemiyoruz. Çünkü hem işimiz azalıyor, hem koyduğumuz sermaye artıyor, hem de karımız düşüyor.”
-”Üç Bakana rapor sunduk”-
Türkiye’de akaryakıt fiyatlarının bu kadar yüksek olmasında petrol fiyatlarının yanı sıra, üzerindeki verginin de etkili olduğunu savunan Zülfikar, şu görüşleri dile getirdi: ”Şu anda benzinde dünyanın en yüksek vergisini alıyoruz. Motorinde de dünyanın ilk 3’ündeyiz. TABGİS olarak üç Bakana, hem Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı, hem Maliye Bakanı, hem Ekonomi Bakanımıza detaylı bir sektör raporu ilettik ve burada önerilerimizi sunduk. Bir vergi ayarlaması, hükümet tarafında gelir azalması olarak algılansa da tüketimin artmasıyla aynı verginin tekrar gelir olarak Maliye’nin kasasına döneceğine ilişkin bir rapor... Bizim sektör temsilcileri olarak önerimiz şu; ne olursa olsun vergide bir ayarlamaya gidilirse, bugünkü tüketim, fiyat ucuzladığında iki katına çıkacak ve yine aynı vergi toplanacaktır. Bununla beraber en büyük kanayan yara olan, 10 numara yağ adı altında satılan kaçağın önleneceği, onun da tekrar Maliye’nin kasasına gireceğini, fiyatların ucuzlamasından dolayı akaryakıtın tüketimde, ulaşımda veya başka alanlarda etkilediği diğer üretim malzemelerine de yansıyacağı ve onları da ucuzlatacağını rapor ettik. Bunların hepsi zincirlemedir. Maliye’nin, 10 numara yağda yıllık vergi kaybı 5-6 milyar lira. Umarım bu dikkate alınır.”
-”Hürmüz Boğazı kapatılırsa 150 doları görebilir”-
Aytemiz Akaryakıt Yönetim Kurulu Başkanı İsmail Aytemiz de Türkiye’de benzin ve motorin fiyatlarının ham petrol, dolar ve vergiye bağlı bir seyir izlediğine işaret ederek, son dönemlerde ham petrol fiyatlarında beklenmeyen ”bir sıçrama” yaşandığını, bunun da doğal olarak akaryakıt fiyatlarına yansıdığını söyledi.
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması senaryolarına dikkati çeken Aytemiz, bu durumda dünyadaki mevcut üretimin tüketime cevap veremeyeceğini, tüketime cevap verilememesi nedeniyle ham petrol fiyatlarının ”suni olarak alabildiğine” yükselebileceğini, bu durumun tüm ülkelerin bütçelerini zorlayacağını, özellikle kriz yaşayan Avrupa ve ABD’nin bundan en çok etkilenecek ülkelerin başında geldiğini ifade etti.
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması durumunda brent petrol fiyatının 150 doları görebileceğini savunan Aytemiz, ”Çünkü İran, önemli bir üreticidir ve önemli ülkelere mal satmaktadır. Eğer İran, tamamen bundan arındırılacaksa, Irak’ta da iç savaş sürekli devam edecekse ve burada ham petrol satamaz durumdaysa sadece Yumurtalık’a satışları yeterli değil. İran, asıl kaynaklarının tamamını kullanamamaktadır. Dolayısıyla ister istemez dünya borsalarında ham petrol fiyatları sürekli yükselecektir” yorumunu yaptı.
