2001 krizi sırasında özel jet sayısı 15’e gerileyen ülkede pazar ekonomik toparlanmanın ardından hızla gelişti. 2009’dan bu yana Türkiye’deki özel jet kullanıcı sayısı 2.5 kat artarak bu yıl 143’e ulaştı. Küresel ekonomik kriz ortamında Türkiye’de işler yolunda gidince, ülkedeki özel jet satışlarında patlama yaşandı. 2008 yılında Lehman Brothers’ın batmasının ardından ekonomik toparlanma süreci bir hayli uzayan ABD ve borç kriziyle çalkalanan Euro Bölgesi ülkelerinde özel jet pazarı daralırken, Türkiye’de 2009 yılından bu yana özel jet kullanıcısı sayısı 2.5 kat arttı. Bu artışta, Gulfstream G550 marka jetin 2005 yılında Türkiye pazarına girerek, daha önce işadamlarından rağbet görmeyen geniş gövdeli iş jetlerinin popüleritesinin artması büyük rol oynadı. Türkiye’nin özel uçak kullanımının en hızlı artan ülkeler arasında bulunduğu belirtilirken, bu alanda hızlı büyüme kaydeden diğer bölgeler arasında Doğu Avrupa, Rusya ve Çin’in yer aldığı ifade edildi.
Ekonomik durgunluk, son yıllarda hızlı bir büyüme yakalayan iş jeti sektörünün temsilcilerinin en büyük endişesi. Çünkü iş jeti pazarı ekonomik krizden en çok etkilenen sektörler arasında yer alıyor. İşadamları mali sıkıntı yaşanan dönemlerde ilk olarak uçaklarını gözden çıkartıyorlar. Ardından lüks araba koleksiyonlarını, yatlarını elden çıkarmaya başlıyorlar. Bunun en büyük örneği 2001 yılında yaşandı. O yıl, Cumhuriyet tarihinin en büyük ekonomi krizini yaşayan Türkiye’de özel iş jeti sayısı 15’e geriledi. Gerekli tedbirler alınarak ülkenin finans sistemine olan güvenin yeniden sağlanmasıyla 2009’da Türkiye’deki özel jet sayısı yüzde 400 artarak 56’ye ulaştı. Bugün ise ülkede pervaneli uçaklar da dahil olmak üzere toplam 143 iş jeti bulunuyor. Oysa bu rakamın 93 olarak gerçekleşmesi öngörülüyordu. Bu da iş jeti sektöründe kat edilen hızlı büyümeyi tüm şeffaflığıyla ortaya koyuyor. 6 Eylül’de İstanbul’da kapılarını açan Avrupa’nın 3’üncü büyük sivil havacılık ve havalimanları fuarı Airex, ziyaretçilerine sektörü biraz daha yakından tanıma fırsatı verdi. Bu yıl 9’uncusu düzenlenen fuara, 48 ülkeden 115 şirket katıldı. Fuarda, dev yolcu uçaklarından iş jetlerine, helikopterlerden tek motorlu sportif uçaklara kadar 50’den fazla model tanıtıldı. Fuar bu yıl Airex adıyla son kez düzenlendi. Türk Hava Yolları ve Türk Hava Yolları Teknik A.Ş.’nin teşvikleri ile 1996’dan bu yana her 2 yılda bir düzenlenen fuar, 2014 yılından itibaren ‘ISTANBUL AIRSHOW’ adı altında ve havacılık endüstrisi tedarik zinciri platformu olarak düzenlenecek.
Özel jet artık bir ihtiyaç
Lüks iş jeti alanında dünya lideri olan Bombardier’in İş Jetleri Orta Doğu, Afrika ve Hindistan Satıştan Sorumlu Bölge Başkan Yardımcısı Khader Mattar, “İş jetleri söz konusu oluğunda, küresel pazarın yüzde 50’si bize ait. Türkiye’de ise pazar payımız yüzde 30 civarında. Türkiye iş jetleri alanında hızlı büyüme kaydeden bir ülke. 2001-2009 yılları arasında pazar yüzde 400 oranında büyüdü” dedi. Bombardier’in Türkiye’ye ilk iş jetini 1994 yılında sattığını kaydeden Mattar, şöyle devam etti: “Günümüzde işadamlarının sık sık seyahat etmesini gerektiriyor. Havaalanları çok yoğun. Rötarlar, bavul bekleme süresi vs derken işadamları çok fazla zaman kaybediyor. Bu nedenle uçak, ’pahalı bir oyuncak’ olmaktan çıktı ve hayati önem taşıyan bir ihtiyaç halini aldı.” Türkiye’nin de içinde bulunduğu Orta Doğu pazarında 2012-2031 yılları arasında teslimatı gerçekleştirilecek uçak adetinin 24 bin civarında olduğunu ifade eden Mattar, “Toplam değeri 648 milyar doların üzerinde olan bu uçakların 1.185 adeti iş jeti” dedi. Bombardier’in bu yıl Türkiye’ye ilk kez getirdiği Global 6000 model uçağın fiyatı 64-66 milyon dolar arasında değişiyor.
İSTANBUL HABER AJANSI
