İngiliz hükümetinin desteklediği Vergi Adaleti Ağı, tüm dünyadaki vergi cennetlerini inceledi ve Türkiye’nin dahil olduğu bir skandala ulaştı. 97 milyar $’lık döviz rezervi, 110 milyar $’lık döviz hesabı bulunan Türkiye’de, zenginlerin yurtdışında ‘zula’ tabir edilen hesapları 158 milyar $’ı buluyor. Bu hesaplarla vergi kaçırılıyor
Libor ve HSBC’den sonra şimdi de küresel çapta vergi kaçırma skandalı ortaya çıktı. İngiltere hükümetinin desteklediği Tax Justice Network (Vergi Adaleti Ağı) tarafından hazırlanan raporu küresel çaptaki vergi kaçırma skandalının boyutunu gözler önüne serdi.
Rapora göre, aralarında Türkiye’nin de bulunduğu ülkelerin işadamlarının vergi cennetlerinde toplam 21 trilyon doları var. Türkiye’den yurtdışına çıkan para tutarı da 158 milyar dolar olarak belgelendi. Böylece patronların asgari ücretli, çalışan ve emeklilerin tabi olduğu vergilerden kaçtığı, devleti ve kamuyu zarara uğrattığı ortaya çıktı.
Rezervin 2 katı para
Türk işadamlarının 158 milyar dolarlık serveti yani ‘zulaları’ Türkiye’deki bankalarda bulunan toplam döviz mevduatının yaklaşık 1.5 katı, Merkez Bankası rezervinin ise 2 katına ulaşıyor. Türk bankalarında toplam 110 milyar dolarlık döviz tevdiat hesabı, 97 milyar dolarlık da Merkez Bankası rezervi bulunuyor.
Başbakan zula demişti
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan, 2008 yılının Kasım ayında ABD’de Lehman Brothers’ın batışıyla başlayan krizden sonra Ekonomi Koordinasyon Kurulu’na başkanlık etmiş, krizle ilgili eleştirilerde bulunan işadamlarına “Bir bildiğimiz var da ondan böyle konuşuyoruz. Bu çevrelerde yakın dostlarımız var. Bazı işadamlarının zulasında 2 yıl yetecek paraları var” ifadesini kullanmıştı.
Tasarruf ve cari açık yaratıyorlar
Türkiye’de sürekli tasarruf açığı olduğunu söyleyip, cari açığa vurgu yapan işadamları paralarını vergi cennetlerine götürerek ülkede üretilen değeri yurtdışına çıkarmış oluyor. Hem tasarruf açığına neden oluyor hem de cari açığı back to back (bir cepten bir cebe) kredilerle finanse edip faiz geliri ve kâr sağlıyor. Türkiye’de yıllık cari açık bugün 66.9 milyar doları buluyor. Özel şirketlerin cari açığın finansmanında kullandıkları borçların bir kısmı kendi kendilerine verdikleri borçlardan oluşuyor. Patronlar şirketine sermaye olarak koyacağı parayı yurtdışına çıkarıp kendine borç vererek vergiden kurtuluyor.
50 Bankanın adı karıştı
Raporda, 139 gelişmekte olan ülkeden vergi cennetlerine giden paranın 7.3 ile 9.3 trilyon dolar arasında olduğu tahmin ediliyor. Vergi cennetlerinde işlem yapan 50 bankanın ilk üç sırasında ise en çok işlemle UBS, Credit Suisse ve Goldman Sachs bulunuyor. Rapor, vergi cenneti olarak bilinen ülkelerdeki banka ve yatırım hesaplarını içeriyor. Sözü edilen rakamlar yat ve emlak gibi varlıkları kapsamıyor. 21 trilyon dolar olarak belirlenen vergi cennetlerindeki para, ABD ve Japon ekonomisinin toplamına denk geliyor. Ama bu rakam saklanan varlıklarla birlikte 32 trilyon dolara da çıkabilir.
ABD UBS’ten para almıştı
Gelişmiş ülkelerin, ‘vergi cennetleri’ne yönelik atakları 2008′de başladı. ABD İsviçre bankası UBS’ye yönelik soruşturma açtı, banka 780 milyon dolar ödedi. Konu OECD’nin de gündemine oturunca ülkeler, Bilgi Değişim Anlaşmaları imzalamaya başladı. Türkiye de Jersey Adaları ile anlaştı.
Patronlar vergiyi böyle kaçırıyor
Patronların ‘zula’ olarak yurtdışında çıkardığı paralar Maliye’ye zarar olarak yazılıyor. Vergi cennetlerinde sistem şöyle işliyor:
* İşadamı, cebindeki 1 milyon doları şirketine sermaye olarak koymak yerine, yurtdışına yolluyor.
* Yurt dışına çıkan para Seyşeller, Hollanda Antilleri ve Virgin Adaları gibi vergi cennetlerine transfer ediliyor.
* Burada hukuk büroları aracılığıyla bir şirket kuruluyor. Kurulan şirket kağıt üzerinde ve işadamına ait değil. Daha sonra yurtdışına çıkan para, bankacılık sistemi aracılığıyla işadamının Türkiye’deki şirketine kredi olarak gönderiliyor.
* İşadamının Türkiye’deki şirketi aldığı dış borç karşılığında, yüksek faiz ödüyor. Faizi kazanan; işadamının vergi cennetindeki kendi şirketi oluyor.
* Türkiye’deki şirketi ise faiz gideri ile kur farkını, gider olarak gösterip vergiden düşüyor. Türkiye’deki firma patronunun dışarıdaki şirketine ödediği faiz gideri ölçüsünde düşük kâr gösterdiği için devlete ödeyeceği vergi de azalıyor. Şirket yüzde 20′lik Kurumlar Vergisi, patronu da yüzde 15 oranındaki Gelir Vergisi Stopajı’ndan kurtuluyor.
