Geçen yıl yüzde 100 kapasiteye ulaşan Aliağa gemi geri dönüşüm tesislerinde, yılın ilk yarısında bir önceki yıla göre daha az gemi söküldü. Dünya genelinde gemi sökümüne talebin artmasına karşın Aliağa’da düşmesi dikkat çekti. Tesislere daha büyük gemilerin geldiği vurgulandı.
Geçtiğimiz yılın ilk yarısında 174 gemi sökümü gerçekleştiren Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Bölgesi, 2013’ün ilk yarısında ise 104 gemi söktü. Aynı dönemde tonaj olarak gerçekleşen söküm miktarı ise 2012’nin ilk yarısındaki 511 bin tona karşılık, bu yılın 6 ayında 377 bin ton olarak gerçekleşti. Buna göre Haziran 2012 itibariyle Aliağa Gemi Geri Dönüşüm Bölgesi’nden 250 milyon dolarlık hurda saç satışı gerçekleşirken, 2013’ün ilk yarısında rakam 189 milyon dolara düştü. Gemi Geri Dönüşümcüler Derneği(GEMİSANDER) yetkilileri, geçtiğimiz yılın ilk yarısıyla karşılaştırıldığında, bu yıl bölgeye daha büyük gemilerin söküm için geldiğini belirtiyor.
Bölge yetkilileri Aliağa’ya söküm için gemilerin Yunanistan, İtalya, İngiltere, İspanya, Hollanda, Fransa, Arnavutluk, Mısır, Cezayir, Libya, Rusya, Ukrayna ve Hırvatistan gibi Avrupa ülkelerinden yoğun olarak geldiğini belirtirken, 2013’te yılsonu itibariyle toplam 600 bin ton civarında hurda hammaddesi sağlamayı hedefliyor.
Ekonomiye katkısı 10 milyar dolar
Zaman zaman asbestli gemi söküldüğü için gazetelere haber olsa da, Aliağa'daki gemi söküm tesisleri, Uluslararası Denizcilik Örgütü'ne göre dünyanın en çevreci gemi söküm sahası. Hatta IMO, gemi geri dönüşüm sektörünü gerekli standartları sağlaması halinde 'yeşil endüstri' olarak kabul ediyor. Çünkü demir cevherinin doğadan çıkarılması, eritilmesi ve haddelenmesi ile karşılaştırıldığında sökümden çelik elde etmek, enerji ve maliyet avantajı sağladığı gibi daha az çevre kirliliği yarattığı iddia ediliyor. Ekonominin ekonomiye sağladığı katma değer ise diğer bir kazanım. Deniz Ticaret Odası İzmir Şubesi Başkanı Yusuf Öztürk'e göre, Aliağa'da bugüne kadar geri dönüşümü sağlanan gemilerden ekonomiye 10 milyar dolarlık katkı sağlandı. Çünkü Aliağa'da yılda 300 civarında gemi sökülüyor. Özellikle son beş yılda gemi sökümüne talep arttı ve daha da artacağa benziyor. Çünkü çok yakıt tüketen gemiler yerini ekonomik gemilere bırakıyor.
AB hurda teşviğini gündeme aldı
Avrupa Parlamentosu, Avrupa Komisyonu’nu, 2015 yılı sonuna kadar emniyetli ve çevreye duyarlı gemi geri dönüşümüne olanak sağlayacak teşvik temelli bir plan için yasa önerisi hazırlamaya davet etti. Hatta Avrupa Parlamentosu, AB bayraklı gemilerin IMO tarafından onaylı söküm tesilerinde sökülmesi için yönetmelik hazırlardı. Bu yönetmelik yayımlanırsa IMO tarafından onaylı Aliağa'nın rolü artacaktır.
İlave kapasite ihtiyacı var
Yaklaşık 5 yıldır denizcilik piyasalarında devam eden ekonomik kriz, gemi sökümüne talebi artırdı. Bu nedenle Aliağa geçen yıl yüzde 100'lük bir kapasiteye ulaştı. Adet bazında bir öneki yıla göre daha az gemi sökülse de tonaj olarak bir rekora imza atıldı. 2011'de 341 gemi sökülürken, 2012'de 281 gemi söküldü. Aynı dönemde 653 bin ton gemi sökümü gerçekleştiren tesislerde geçen yıl 927 bin ton gemi sökümü gerçekleşti.
Sektörün 2012 geliri yarım milyar dolar
Deniz Ticaret Odası'nın sektör raporuna göre, geçen yıl sökülen gemilerden elde edilen sac ve hurda satışından yaklaşık 500 milyon dolar gelir elde edildi. Bölgedeki artan iş talebinin istihdama da etkisi büyük oldu. Bölgedeki 21 tesiste 2005 yılında 350 kişi çalışırken yılın ilk çeyreğinde istihdam bin 600'ün üstüne çıktı. Firmaların işlerini yaptırdıkları müteahhit, taşeron, nakliyeciler ve diğer yardımcı hizmetler ile yan sanayide çalışan personel de dahil edildiğinde ise istihdam sayısı 8 bin 500'ü buluyor.
