KKTC'ye denizin altından borularla su taşınacak
Çevre ve Orman Bakanlığı, yavru vatan KKTC'nin yüreğine su serpecek sıra dışı bir projeye daha imza attı.
KKTC'nin uzun vadeli içme-kullanma ve sulama suyu ihtiyacının karşılanması amacıyla denize döşenecek 1,6 metre çapında 500 metre uzunluğunda toplam 80 kilometrelik boru hattı ile KKTC'ye su taşınacak. Çevre ve Orman Bakanlığı'ndan alınan bilgiye göre, yıllardır su sıkıntısı çeken KKTC'nin su ihtiyacını karşılamak maksadıyla bugüne kadar birçok proje geliştirildi. 2010 yılı itibariyle içme ve kullanma suyu ihtiyacı yıllık 36 milyon metreküp olan KKTC'nin 2035 yılında su ihtiyacının 54 milyon metreküpe çıkacağı bildirildi. Projenin gerçekleşmesi ile mahdut yeraltı ve yüzeysel su kaynakları dolayısıyla su sıkıntısı çeken KKTC'ye hem içme ve kullanma suyu temin edilerek 50 yıllık su ihtiyacı karşılanacak, hem de 4 bin 824 hektarlık alan sulanarak zirai gelir elde edileceği açıklandı. Bakanlıktan yapılan açıklamada, projenin kilit tesisi olan Alaköprü Barajı'nın Anamur (Dragon) Çayı üzerinde ön yüzü beton kaplamalı kaya dolgu tipinde bir baraj olarak tasarlandığı ve barajın temelinin önümüzdeki aylarda atılacağı belirtildi.
Anamur (Dragon) Çayı üzerinde tesis edilecek Alaköprü Barajı'ndan alınacak su, dünyada ilk defa 80 km uzunlukta uygulanacak deniz boru hattı ile ve deniz yüzeyinden 250 metre derinlikte askıdaki bir boru hattı vasıtasıyla Girne yakınlarında yapılacak Geçitköy Barajı'na aktarılacak. Proje ile KKTC'ye yılda 75 milyon metreküp su taşınacak. Bu suyun yüzde 50,3'ü içme-kullanma suyuna, yüzde 49,7'si ise sulama suyuna tahsis edilecek. KKTC'nin içme-kullanma ve sulama suyunu karşılamak için hazırlanan proje, üç bölüm halinde eş zamanlı olarak yürütülecek.
Anamur (Dragon) Çayı üzerine, 88 metre yüksekliğinde ve toplam 130,50 milyon metreküp depolama hacmine sahip ön yüzü beton kaplamalı kaya dolgu tipinde Alaköprü Barajı inşa edilecek. Baraj projesinin gerçekleşmesiyle KKTC'ye su aktarılmasının yanı sıra Anamur ilçe merkezi, Akine, Ormancık, Güneybahşiş, Ovabaşı, Köprübaşı, Malaklar, Karalarbahşiş, Emirşah, Evciler, Çarıklar, Bozdoğan, Karaisalı, Akcami ve Narince köylerine ait toplam 3 bin 293 hektar araziye sulu ziraat ile büyük gelir artışı sağlanacak. Açıklamada ayrıca Alaköprü Barajı'nın eteğinde kurulacak 26 MW kurulu gücündeki hidroelektrik santralle yılda 111,27 GWh elektrik üretilerek, ekonomiye katkı sağlanacağı bildirildi.
Çevre Bakanlığı'ndan yapılan açıklamada Anamuryum Dengeleme Haznesi'nden itibaren bin 600 mm çapında ve 80 km uzunluğundaki yüksek yoğunluklu polietilen boru hattıyla deniz yüzeyinden 250 m derinlikte Güzelyalı Terfi Merkezi'ne iletilecek, denizden geçecek olan bu boru hattının 500 m aralıklarla deniz tabanına ankrajı sağlanacak. Türkiye'de Alaköprü Barajı'ndan 2,38 metreküp saniye olarak yıl içinde ve sabit debide isale edilen su, Güzelyalı Terfi Merkezi vasıtasıyla 3 km uzunluğundaki terfi hattı ile KKTC'deki Geçitköy Barajı'na terfi edilecek.
Suyun sulama mevsiminde kullanılabilmesi için dengelenmesi gerektiği bildirilen açıklamada şöyle denildi:
"İçme-kullanma suyuna yıllık ortalama olarak tahsis edilen 1,20 metreküp/saniye su hiç bekletilmeden Geçitköy Terfi Merkezi vasıtasıyla terfi edilerek içme suyu tüketim noktalarına ulaştırılacak, geri kalan 1,18 metreküp/saniye su ise sulama mevsiminde kullanılmak üzere talvegden 58 m yüksekliğinde ve toplam 26,52 milyon metreküp depolama hacmine sahip Geçitköy Barajı'nda depolanacaktır. Geçitköy Barajı, sulama ihtiyacına göre sulama suyunu dengelemek suretiyle ara hazne olarak hizmet görecektir. Geçitköy Barajı'nda biriktirilen suyla 4 bin 824 hektarlık bir alanda yapılacak sulu ziraat ile büyük gelir artışları sağlanacaktır."
DENİZİN ALTINA BORU DÖŞENECEK
80 km uzunluğundaki deniz boru hattı teşkil edilirken, her biri 1,6 m çapında ve 500 m uzunluğunda olan borular denizin altına döşenecek. Alaköprü Barajı'ndan deniz boru hattına kadar karada 23 km düktil font boru hattı döşenecek. Bu hat Anamur kıyısında deniz boru hattına bağlanacak, deniz boru hattının kıyı kesimlerinde dalga tesirlerinden etkilenmemesi için 20 m su derinliğine ulaşılıncaya kadar deniz tabanına gömülerek gidecek.
Bakanlıktan yapılan açıklamada teknik olarak şu bilgilere yer verildi:
"20 m ile 280 m su derinliği arasında kalan bölümde borular deniz tabanı üzerine döşenecek. Boruların sabitlenmesi için borular üzerine beton bloklar konacak. 250 m ve 280 m derinlik bölgesi arasında boru hattı 500 m'lik açıklıklar ile askılı halde geçecek. İsale hattı güzergahı; boru başlangıç ve bitiş koordinatlarını korumak, deniz tabanındaki elverişsiz kısımlardan, dik eğimlerden ve heyelan bölgelerinden kaçınmak, mümkün olduğunca düz bir hat izlemek gibi önemli kıstaslar dikkate alınarak seçilmiştir. Karada, kıyıda ve denizde çok şumüllü araştırmalar yapıldı. Jeoteknik araştırmalar neticesinde Türkiye ve KKTC kıyılarında zeminin kumlu, açık, denizde ise zeminin killi olduğu tespit edildi. Jeolojik araştırmalarla bölgedeki sismik aktivite incelendi ve deprem katalogları oluşturuldu. Denizin akıntı ve dalga rejimini belirleyebilmek için oşinografik araştırmalar yapılarak, 12 aylık veri toplandı. Yüksek yoğunluklu polietilen boruların su altında deniz etkileri sebebiyle bozulmaya uğrayıp
uğramadığını tespit etmek üzere tam ölçekli 11 adet boru ile deney yapılarak, 6 aylık aralıklarla iki yıl boyunca ölçüm yapılmıştır."
