Türkiye ve Mısır'dan Akdeniz ortaklığı
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'la birlikte Mısır'da bulunan Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, Türkiye'nin Batılı ülkelerin aksine Libya'da sadece petrol için bulunmadığını söyleyerek, Başbakan Erdoğan'ın Mısır'a gelmesinin bir zihni bütünlük göstergesi olduğunu vurguladı.
Mısır'ın başkenti Kahire'de Türk basınına açıklamalarda bulunan Yıldız, Mısır'la enerji alanında iki adet mutabakat anlaşması imzalandığını belirtti. Dün de hep beraber Mısır'da yaptıkları toplantılarla beraber enerji alanında iki tane mutabakat anlaşması imzaladıklarını anlatan Yıldız, şöyle konuştu:
"Bu anlaşmalarda prensip olarak kendi aramızda yapabileceğimiz işbirlikleri, mineraller ve yenilenebilir enerji kaynaklarıyla alakalı, elektrik alanıyla alakalı her türlü konuya girdik."
Türkiye'nin planını hazırladığı Güney Akdeniz Elektrik Sistemi'ni anlatan Yıldız, şunları söyledi:
"Bildiğiniz gibi iki tane ayrı meslektaşımla çalıştık. Hem petrol bakanıyla, hem elektrik bakanıyla. Nihai olarak şunu söyleyebilirim, elektrik alanında çok fazla önemsediğimiz 8 ülkeyle beraber yapacağımız çalışmada Türkiye'nin master planını hazırlamakla görevli olduğu Akdeniz'in güneyindeki bir enterkoneksiyon sistemiyle alakalı husustur."
Buna çok önem verdiklerini anlatan Yıldız, sözlerine şöyle devam etti:
"Bildiğiniz gibi yine Akdeniz'in kuzeyinde İspanya'dan Türkiye'ye varıncaya kadar şu anda fiili uygulamaya geçtiğimiz test çalışmalarını tamamladığımız NSOA dediğimiz bir sistem var. Bu ne demek: İspanya'nın, İngiltere'nin veya herhangi bir ülkenin ürettiği elektriğin Türkiye'ye veya Türkiye'nin ürettiği elektrik yine kapasite oranında herhangi bir Avrupa ülkesine gidebilecek. Teknik olarak bu şart sağlanabildi. Hem frekanslar itibariyle hem de kalite itibarı ile bu sağlanabildi. Bunun aynısını belki 7-8 yıllık bir süreçte Türkiye'nin hazırlayacağı projeyle beraber Suriye, Lübnan, Ürdün, Filistin, Mısır, Libya, şu an Fas ve Cezayir dahil değil bütün bu 8 ülkenin kendi arasındaki bir elektrik iletim hattını organize edeceğiz. Yani Akdeniz'in kuzeyinde olan bu iletim hattının Akdeniz'in güneyinde de sağlanmasını tesis edeceğiz. Bu önemliydi, konuştuğumuz konulardan birisi buydu."
BERABER ÇALIŞABİLİRİZ
Yıldız, Mısır ve Türkiye'nin petrol ile doğalgaz konularında ortak çalışacağını şu sözlerle anlattı:
"Petrol ve doğalgazla alakalı hususta hem Mısır'da hem de Türkiye'deki yapacağımız işlemlerde ortak çalışma düzenleyebiliriz dedik. Bunun için birazcık daha zamana ihtiyacımız var ama 3. ülkelerde de arama faaliyetlerini önemsiyoruz. Mısır'ın özellikle derin deniz aramacılığındaki tecrübesini biliyoruz. Bu manada Akdeniz'de veya herhangi bir bölgede beraberce çalışma yapabiliriz. Bunlar şu anda daha mutfak çalışmaları. Olgunlaşması için birazcık zamana ihtiyacımız olacak. Ama hele hele şu an bir kontratı görüştüğümüz bu evrede Mısır'ın doğalgazla alakalı üretimlerinin zaman geçtikçe, gün geçtikçe arttığını biliyoruz. Şu an Türkiye'nin tüketiminin hemen hemen iki katını Mısır doğalgazda üretiyor. O yüzden bir enerji anlaşması yapabilir miyiz ve o çalışmadan sonra bu enerjiyle alakalı yeni bir kapı olabilir mi, yeni bir ülke olabilir mi buna bakacağız."
Türkiye'nin Mısır'dan da doğalgaz ithal edeceğini belirten ve güneş enerjisi konusunda da konuşulduğunu anlatan Yıldız, sözlerine şöyle devam etti: "Yine hepinizin bildiği gibi doğalgazda 5 ülkeden petrolde de hemen hemen 11 ülkeden ithalat yapıyoruz. Buna 6. ülke olarak Mısır'ı ekleyebilir miyiz onu konuştuk. Son derece verimli geçti. Güneş potansiyeli yüksek. Biz de güneşte biliyorsunuz şu an Türkiye'de çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Onla beraber bir işbirliği sağlayabilir miyiz, bunları hep beraber çalıştık ve gördük"
Siyasi çıkmazların elektrik ticaretini etkilememesi gerektiğini belirten Yıldız, şöyle konuştu:
"Elektrik herkesin ihtiyacı arkadaşlar. Herhangi bir siyasi çıkmaza, herhangi bir siyasi sıkıntıya düşüldüğü anlarda bile işte Gürcistan-Rusya arasında sıkıntıda da bunu gördük, siyaseten krize girilmişti ama enerji alanında alışveriş devam etmişti. Biz ortak paydaya konabilecek, beraber işbirliği yapılabilecek, siyasi istikrarsızlıklar olsa dahi en önemli kalem olarak enerjiyi görüyoruz. Suriye'de biliyorsunuz, şu anda Suriye'nin bu karmaşasına rağmen Suriye'ye elektrik satışımız devam ediyor ki insani bir ihtiyaçtır."
Bakan Yıldız, "Mısır'dan gelen boru hattının Türkiye bağlantısında meydana gelen gecikmeyle" ilgili soruya şöyle karşılık verdi:
"Biz ihale ettik, şu an inşaatı devam ediyor. Bu yıl sonuna kadar o hat da bitmiş olacak. Dolayısıyla bin 200 kilometrelik Arap boru hattı da tamamlanmış olacak. Bu şöyle bir kapasite oluşturuyor; ola ki, yakın vadede düşünmüyoruz ama, 2015'ler, 2017'lerde eğer hazır doğalgaz boru hattı olan bu iki ülke arasındaki yapı Mısır'ın doğalgaz üretimlerini artırmış olması halinde bir fırsattır diye düşünüyoruz. Bunlar dediğim gibi ön hazırlıklardır ve bu doğalgaz boru hattı çift taraflı çalışabilecek. Hem Türkiye'den, Azerbaycan veya İran üzerinden, Suriye, Lübnan ve Ürdün tarafına çalışabilecek, hem de Mısır'dan Türkiye tarafına doğru çalışabilecek"
Irak'ın da bu hatta bağlanmasının gündemde olup olmadığını yanıtlayan Enerji Bakanı Yıldız, şu an öyle bir şeyin söz konusu olmadığını söyledi.
Bakan Yıldız, Mısır'la ortak petrol ve doğalgaz arama konusunda iyi niyet mutabakatı imzalanıp imzalanmadığı hakkında bir soruya şöyle cevap verdi:
"Tabii, bizim hazırladığımız özellikle üçüncü ülkelerde de bunların yapılabileceğiyle alakalı iyi niyet mutabakatı hazırlandı ve bu imzalandı. Dün beraberce imzaladığımız konulardan bir tanesi buydu. Ama bildiğiniz gibi bunların altının doldurulması ve karşılıklı çalışılması lazım. Bizim gerek Libya, gerek Mısır için şu an Tunus için aynı şeyi söyleyemeyeceğim ama bunların altlarını inşallah hazırlıyoruz."
Diğer mutabakat zaptının hangi konuda olduğu sorusunu yanıtlayan Yıldız, şunları söyledi:
"İki konuda imzaladık. Birisi elektrik enterkoneksiyonuyla alakalı. Bu elektrikte biliyorsunuz yenilenebilir enerji kaynakları da var. Yani rüzgarla alakalı, güneşle alakalı veya hangi konuyla alakalı olursa olsun, yenilenebilir enerji kaynaklarıyla alakalı mutabakat var. O yüzden hem elektrik hem petrol ve doğalgaz konusunda iki ayrı mutabakat zaptı imzaladık."
Libya'da Türkiye'nin konumunun ne olacağı sorulan Yıldız, sözlerine şöyle devam etti:
"Türkiye, batılı ülkelerin yaklaşımı tarzında bir yaklaşımda bulunmuyor. Bizim mükteseplerimizden ve geçmişe dönük çalışmalarımızdan kaynaklanan sebepler yüzünden 6 tane kuyumuz var biliyorsunuz. O çalışmalara devam edeceğiz ve tabii ki yeni alanlar varsa bu alanları da değerlendirebileceğimizi ve bunlara da talip olduğumuzu söyledik. Oradaki anlaşma bir üretim paylaşma anlaşmasıdır. Ama o ülkede şimdiye kadar çalışma yapmamış olan ülkelerin böyle yüzde 35'lik bütün petrol hakkını aldığına dair bir konuyu Libya otoriteleri, geçici hükümeti de onaylamadı. Böyle bir ifadede bulunmadıklarını, çalışma içerisinde bulunmadıklarını söylediler. O yüzden biz gerçekçi ve ayağı yere basan çalışmalarda bulunuyoruz."
Yıldız, Türkiye'nin Libya'da sadece petrol için bulunmadığını belirtirken "Libya'daki çalışmalarımızda o 6 kuyunun genişletilmesi, orada yarından sonra göreceğiz, o sürelerin genişletilmesi ile alakalı taleplerimiz olacak. Ama biz orada sırf petrol odaklı bulunmadığımızı Sayın Başbakan'ımız da bahsetti, söyledi zaten" ifadelerini kullandı.
Mısır'daki devrim hakkındaki görüşleri sorulan Yıldız, şöyle konuştu:
"Mısır'da, özellikle bu yaşadığı devrimle beraber demokrasiye olan eğilimini halk göstermiştir. Türkiye halkların talebi doğrultusunda o ülkenin yönetilmesiyle alakalı iradesini açıklamalarını yaptı. Sayın Başbakan'ımızın gelişi aslında böyle bir zihni bütünlüğün olduğunu gösteriyor. Artık otoriter rejimlerin halk tarafından da kabul göremediğini ve Mısır'daki eğilimin de bu tarz olduğunu gösterdi. Dün Arap Birliği'ndeki Sayın Başbakan'ımızın konuşmasının da bu manada önemli olduğuna inanıyorum."
