Ancak her ahşap malzeme gözümüzü ve ruhumuzu beslediği gibi sağlığımıza da iyi gelir mi?
Gelişmiş ülkelerin çoğu, eskiden demiryolu inşasında kullanılmış, ancak artık yerini betona bırakmış olan ahşap traverslerin yakılmasını, evlerin iç ve dış mekânları ile çocuk parklarında kullanılmasını yasaklayıp sıkı denetim altına alarak bu soruyu ‘hayır’ olarak cevaplar.
Doğadan gelen bir malzemeden bu denli sakınılması ilk bakışta garip gelebilir ama burada korkulan doğa değil, ahşabın bakteri, mantar ve odun böceklerinden korunması amacıyla ‘kimyasal’ çeşitli koruyucularla işlem görmesidir.
Günün koşulları nedeniyle demiryolu traverslerinin yapımında, ne günümüzün modern emprenye teknikleri uygulanmış, ne de özellikle Selçuklu döneminde yapılmış ahşap tarihi eserlerdeki gibi ‘yeşil yöntemler’ kullanılmıştır. Bu yöntemler arasında beziryağı, kuyrukyağı, zeytinyağı ve tik yağında bekletme veya ateşte pişirme gibi uygulamalar vardır. Bunlarda kullanılan koruyucu maddelerin tamamı doğaldır ama ne yazık ki bunları üreten işletmelerin başında gelen bezirhaneler 2500 adet sentetik emprenye maddesi karşısında çoktan yok olup gitmiştir.
Ülkemizde son yıllarda beton traverslerle değiştirilen eski ahşap demiryolu traversleri halka ve kamu kurumlarına verilerek, parklarda, bahçelerde peyzaj düzenlemelerinde, hatta su üretim havzalarında ve canlı ağaç müzelerinde bile kullanılıyor. Zehirli ve kanserojen özelliği ile ‘tehlikeli atık’ kabul edilen traversler, yürüyüş yollarına ve hatta oturma banklarına kadar yaşam alanlarımızda fütursuzca kullanılmakta.
Ne yapılabilir?
Eğer bahçenizde bu eski ahşap traverslerden kullandıysanız, ya onları zehirsiz emprenyeli traverslerle değiştirin ya da hiç kullanmayın. Ama en iyisi ‘emprenyesiz ve dayanıklı doğal ahşap malzeme’ kullanın. Eski ahşap traversler o kadar tehlikelidir ki, ne yakarak ne de gömerek yok edilebilir. Yakıldıkları takdirde açığa çıkan kimyasal gazlar havaya karışarak hem insanlar hem de diğer canlılar açısından önemli bir tehdit oluşturur ve geriye kalan kül zehirli madde içerir. Dolayısıyla eski demiryolu traverslerinin yaşam alanlarımızdan temizlenmesi için acil önlem alınması şarttır.
