Bilindiği gibi ABD, çelik ithalatında 'ticaret savaşı' olarak değerlendirilen kararlar (Section 232 ‘Ulusal Güvenlik Yasası’) almış, demir-çeliğe yüzde 25, alüminyuma ise yüzde 10 ek gümrük vergisi getirmişti. Güney Kore, Brezilya, Meksika, Kanada ve AB’yi muaf tutmuştu.
Karar, ABD’ye bu ürünlerde 1.2 milyar dolarlık ihracat yapan Türkiye’yi de çok etkilemişti. ABD’ye ihracat, yılın ilk 4 ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 48.3 düşerek 455 bin tona gerilemişti. Çelik İhracatçıları Birliği Yönetim Kurulu Başkanı Adnan Aslan, rakamları değerlendirirken, şu açıklamayı yapmıştı:
“İhracatımızın miktar bazında düşmesinin en önemli nedeni Section 232 ‘Ulusal Güvenlik Yasası’ etkisi ile ABD'ye çelik ihracatımızın sert şekilde gerilemesi. 2018 yılının ilk dört aylık döneminde ABD'ye çelik ihracatımız miktar bazında yüzde 48,3 düştü. Nisan ayı itibariyle miktar bazında yüzde 68,1’le rekor bir azalış oldu. Section 232 önleminden Türkiye olarak muaf tutulabilmek için gerekli çalışmaları yürütüyoruz. Dünya Ticaret Örgütü kuralları çerçevesinde ihracatını gerçekleştiren Türk çelik sektörümüzün, ABD ile karşılıklı adil ticaretine devam edebilmesi için Section 232'den muaf tutulması elzemdir.”
"Avukatlık şirketi ile anlaşma oldu"
Aslan’ın bahsettiği çalışmalarda önemli bir aşamaya gelindi. Hükümet, doğal olarak ABD hükümeti nezdinde girişimlerini sürdürüyor. Ancak edindiğim bilgilere göre bu konuda sıkıntı var… ABD’de konu ile ilgili muhatap bulma zorluğu… Aslında belli. Ticaret Bakanlığı… Anlaşmalar bölümü… Ama onlar topu, “kararı Beyaz Saray aldı, yetki onlarda” diye başka yere atıyorlar. Beyaz Saray çevrelerinde görüşme imkanı arandığında, onlar da bakanlığı işaret ediyorlar. Bu arada tek tek şirketlerin lobi girişimleri var. Haberi gazetemizin dünkü nüshasında yer aldı. Borusan, lobi için eski New York Valisi George Pataki ile anlaşmış. Tek merkezden etkili bir çalışmayı ise Çelik İhracatçıları Birliği yürütecek. Başkan Adnan Aslan, ABD’li önemli bir avukatlık firması olan Arent Fox ile anlaştıklarını, bu firmadan Avukat Matthew Nolan'ın konuyla ilgileneceğini söyledi.
Aslan, “Bu cuma günü yönetim toplanacak ve karar verecek. Avukatlık hizmetleri için bakanlıktan ödeme desteği istedik. Kabul edilmedi. İkinci bir yazı yazdık. Ancak yine olumsuz cevap alsak bile biz birlik olarak karşılama yoluna giderek devam edeceğiz. 300 bin euroya anlaştık, çalışmaya da başladılar. Devam ettireceğiz. Önümüzdeki hafta buraya gelecekler. Birlik ve hükümet nezdinde görüşmeler yapacaklar. Durumu göstereceğiz” dedi.
"Fiyatlar çok yükseldi, ihracat yapılabilir oldu"
Bu arada önemli bir gelişme… Türk şirketleri ihracata başladı. Şimdi, bilindiği gibi ABD, zaten birçok demir çelik ürününde Türkiye’ye karşı anti damping uygulamaları yapıyordu. Bunun üzerine yüzde 25 ilave vergi geldi. Böylece asıl vergi toplamda 35’ler civarına ulaştı. Buna rağmen ihracat nasıl kârlı ve mümkün olabiliyor? Bunun cevabını de Adnan Aslan verdi.
“Yassı sıcakta yüzde 25 vergiyi rağmen ihracat yaptık. ABD iç piyasasında fiyatlar çok yükseldi çünkü. Boruda da öyle. Firmalarımız ihracat yapabilecek duruma geldi. Fiyat artışı vergiyi karşılıyor. Zaten kota konulmuş ülkeler kotalarını doldurmak üzereler. Dolayısıyla yüzde 25 vergi bile olsa yassıda ve boruda Türkiye’nin ihracatı olabilecek. Çubuk demirde bile mümkün. Biz İçdaş olarak konuşuyoruz. Çok az bir marj kaldı. Eski anti dampingler var ve yüzde 34’e geliyor. Ona rağmen satılabilecek gibi gözüküyor.”
ABD Ticaret Bakanlığı'na bağlı Uluslararası Ticaret İdaresi verilerine göre, ABD, geçen yıl ithal ettiği 34.6 milyon ton çelikle dünyanın en büyük çelik ithalatçısı. En çok çelik ithal ettiği ülke 5.8 milyon tonla Kanada. ABD'nin geçen yıl ithal ettiği çeliğin yüzde 6'sı Türkiye'den gitti. Bu da 1.2 milyar dolarlık bir ihracat anlamına geliyor.
"Türkiye, aynı ürünlerde soruşturma açarak cevap vermeye hazırlanıyor"
Ekonomi Bakanlığı, ABD'nin ithal demir-çelikte yüzde 25, alüminyumda yüzde 10 ilave gümrük vergisi getiren uygulamasından Türkiye’nin muaf tutulmaması nedeniyle çalışma yapıyor. Bakan Nihat Zeybekci, “ABD'li yetkililere mesajlarımızı yazılı ve sözlü ilettik. Oraya 1 milyar 180 milyon dolarlık ihracat yaparken, 1.3 milyar doların üzerinde ithalat yapıyoruz. Türkiye'nin muaf tutulması gerektiğini de söyledik. DTÖ nezdinde de bazı girişimlerde bulunduk. En son, bu haftadan itibaren, kendilerine bildirerek, Türkiye olarak karşı adımlar atacağımızı söylüyoruz. Biz de aynı şekilde, onlardan yapmış olduğumuz ithalatta, onların ortaya koyduğu savların aynısını ortaya koyarak, karşı önlemlerimizi alabiliriz” dedi. Aslında bu karşı atağın ilk adımı 27 Nisan’da atıldı. O tarihte Resmi Gazetede yayımlanan 2018/3 nolu tebliğ ile (“İithalatta Korunma Önlemlerine İlişkin Tebliğ") ABD’nin vergi getirdiği ürünlerin tamamında soruşturma açıldığını duyurdu. Tebliğin 10’uncu maddesinde “Soruşturma, Genel Müdürlükçe yürütülerek 9 (dokuz) ay içinde tamamlanır. Gerekli hallerde bu süre 6 (altı) ay uzatılabilir” denildi.
Kaynak: İbrahim EKİNCİ / DÜNYA
