Hisse senetleri genelde alıcıların ve satıcıların bir araya geldikleri ve bir fiyata karar verdikleri menkul kıymetler borsalarında işlem görürler. Geçmişte bu işlemler alıcı ve satıcıların fiziksel olarak bir araya geldikleri işlem katlarında gerçekleştirilirdi. Filmlerde ya da fotoğraflarda, büyük olasılıkla borsacıların çılgınca kollarını salladıklarını, el sallayarak bağırdıklarını veya birbirleriyle işaret diliyle iletişime geçtiklerini gösteren bir işlem katını görmüşsünüzdür. Geçmişte kullanılan fiziksel borsalar, günümüzde yerini artık çoğunlukla alım satımların sanal, elektronik olarak yapıldığı bir bilgisayar ağlarına bıraktı.
Bir hisse senedi piyasasının amacı alıcılar ile satıcılar arasındaki menkul kıymet alışverişini kolaylaştırmak, yatırım risklerini azaltmaktır. Borsaların olmadığı bir ortamda, bir hisse almak ya da satmak için bir alıcı ya da satıcı bulmak pek de kolay değildir. Temelde bir borsa, alıcıları ve satıcıları birbirine bağlayan sofistike mahalle pazarından başka bir şey değildir. Devam etmeden önce, birincil pazar ile ikincil pazar arsındaki farkın altını çizmemiz lazım.
Birincil pazar, menkul kıymetlerin (bir halka arz yoluyla) işlem gördüğü pazar iken ikincil piyasada yatırımcılar önceden ihraç edilmiş menkul kıymetler üzerinde işlemde bulunabilirler. Genel olarak halk arasında borsa olarak adlandırılan piyasa, ikincil piyasadır.
Türkiye’de hisse senedi işlemleri temel olarak İstanbul Borsa İstanbul’da yapılmaktadır. 1985 yılında Istanbul Menkul Kıymetler Borsası (IMKB) ismiyle açılan borsamız, 2012 yılından itibaren Borsa İstanbul olarak anılmaya başlamıştır. Dünya piyasalarını incelediğimizde, büyük ekonomilerdeki borsalar ön plana çıkmaktadırlar.
New York Menkul Kıymetler Borsası
Dünyadaki en prestijli borsa New York Borsası'dır (NYSE). New York borsasının tarihi 200 yıldan önceye, 1792 yılına gider. 1792’de 24 tane New York'lu borsacı ve tüccarın imzaladığı Buttonwood Anlaşması bugünkü NYSE’nin temelleri atılmıştır. Şu anda NYSE, General Electric, McDonald's, Citigroup, Coca-Cola, Gillette ve Wal-mart gibi hisse senetleri ile Amerika'nın en büyük şirketleriiçin tercih edilen pazardır.
NYSE, ticaretin büyük kısmının bir işlem katında yüz yüze yapıldığı ilk borsa türüdür. Alım satım emirleri borsaya üye aracı kurumlar aracılığıyla gelir ve burada hisse senedi işlemlerinin yapıldığı katta kat brokerlerine iletilir. Fiyatlar bir açık artırma yöntemi kullanılarak belirlenir: cari fiyat, herhangi bir alıcının ödemek istediği en yüksek miktar ve bir satıcının satmak istediği en düşük fiyattır. Bir işlem yapıldıktan sonra ayrıntılar komisyon firmasına gönderilir ve daha sonra emri veren yatırımcıyı bilgilendirir. Bu süreçte insan teması olmasına rağmen NYSE'nin hala taş devir olduğunu düşünmeyin: bilgisayarlar tüm süreçte büyük rol oynamaktadır.
Nasdaq
Başka popüler bir borsa olan Nasdaq'ın borsası ise tezgah üstü pazarı (OTC) olarak adlandırılır.
Bu piyasaların özelliği hiçbir merkezi konumu veya kat broker’i olmamasıdır. Bu tür OTC borsalarında işlemler bir bilgisayar ve telekomünikasyon ağı aracılığıyla yapılmaktadır. Geçmişte en büyük şirketlerin sadece NYSE'de işlem görürken, diğer tüm ikinci seviye hisse senetleri diğer borsalarda işlem görüyordu. 90'ların sonundaki teknolojik firmaların güç kazanması bunların hepsini değiştirdi. Günümüzde Nasdaq, Microsoft, Cisco, Intel, Dell ve Oracle gibi bir çok büyük teknoloji şirketlerine ev sahipliği yapıyor. Bu teknolojik şirketlerin gelişmesi ve büyümesi, Nasdaq'ın NYSE için ciddi bir rakip haline gelmesine neden oldu.
Diğer Borsalar
Dünyanın hemen her ülkesinde bulunan birçok borsa var. Amerikan pazarları şüphesiz en büyük pazarlardandır ancak yine de dünya genelinde toplam yatırımın sadece bir kısmını temsil etmektedirler. Diğer iki önemli finans merkezi Londra Menkul Kıymetler Borsası'nın bulunduğu Londra ve Hong Kong Borsası'nın bulunduğu Hong Kong'dur.
