Kredi kartı yerine kredi ne kadar gerçekçi
Kredi kartları ne zaman gündeme gelse yetkililer vatandaşa bireysel ihtiyaç kredisi tavsiyesinde bulunuyor. Kara listeler varken bu tavsiyeler ne kadar gerçekçi?
Kredi kartları ile ilgili ne zaman tartışma açılsa bankalar ve düzenleyici kurumların yetkilileri, tüketicileri bireysel ihtiyaç kredisi alınması tavsiyesinde bulunuyor…
Bankacılık sektöründe en fazla maliyetli kredinin kredi kartı harcamaları ve karttan çekilen nakit avans olduğu belirtiliyor… Kredilerin maliyetinin kredi kartına göre daha düşük olduğu aktarılıyor.
Bugün kredi kartları için Merkez Bankası’nın belirlediği en yüksek aylık akdi faiz oranı yüzde 2,34, en yüksek aylık gecikme faizi ise yüzde 2,84 seviyesinde…
Bankaların konut, taşıt ve ihtiyaç için verdiği kredilerde yüzde 1 ile 1,80 arasında değişiyor.
Kaba hesapla krediye ulaşmak kredi kartına ulaşmaktan zor fakat avantajlı gibi görünüyor. Ama her kartı olana kredi verilmiyor.
Bankaların kredi kartı için kullandıkları ve Merkez Bankası tarafından belirlenen oran bireysel kredilere nazaran çok yüksek ve neredeyse 2 katı!
Reel faizin sıfırlanması politikasını benimseyen hükümet ve hükümete bu konuda destek veren Merkez Bankası ve BDDK başı çekiyor.
Nüfusun yarısını asgari ücret alıyor ve geçimini sağlayamadığı için kredi kartlarına mahkûm!
Düzenleyici kuruluşlar karttaki faiz oranlarına ilişkin düzenlemeleri bireysel kredilere nazaran daha yüksek tutuyorlar… Kredi kartından harcama yerine kredi alın önerisi yapıyorlar..
Peki bu öneri ne kadar mümkün ve gerçekçi? Konunun muhataplarına banka kredilerini ve kredi kartlarını sorduk…
"BANKALAR BİZİMLE DALGA GEÇİYOR"
Kredi kartı kullanıcısı Kenan B. kredi kartı kullanımı ile kredinin aynı kefeye konulmayacağını düşünüyor. Kenan B. “Kredinin bir faizi var… Kredi kartı kısa vadeli kredi uzun vadeli çözüm. Birbirine alternatif olamaz… Kredi kartında ödeme şansı esnek, 1 yıl asgarisini ödeyerek mağduriyet yaşamayabilirsiniz… Kredi de bu şansın yok…” diyor.
Kenan B. kredilerin daha az maliyetli olduğunu düşünmüyor… Kredi kartından geciken ödemelerde ödenen faizin cüzi bir rakam olduğunu söyleyen Kenan B. “700 milyonluk bir borcu asgari ödeme ile yürütebiliyorum… Krediye ulaşım kolay değil. Kredi kartında herhangi bir mağduriyet yaşanmışsa zaten vatandaşın kredi alma şansı yok…” diyor.
Bankaların kara listesi olduğunu hatırlatan Kenan B. “ Bankaların kara listesi var ve bu yüzden kredi çekmek imkânsız… Kartlarımı kapatmama rağmen 3 yıldır kredi kullanamıyorum… Kredinin kredi kartına alternatif çözüm olması mümkün değil…” diyor.
Kenan B. bir konuya daha dikkat çekiyor. Hangi bankadan nasıl kredi kullanılacağını tüketici bilmediği için her reddedilen başvurunun kredi puanını düşürdüğünü söylüyor.
Kenan B. “Bankalar sistemdeki bilgileri görüp kredi vermiyorlar… Vatandaşı boş yere umutlandırmasınlar! Bankadan bana gelen mesajda ‘evrak getirin kredinizi verelim diyorlar… Ama gittiğimde şu kadar ay kredi alamazsın deniliyor… Bizimle dalga geçiyorlar…”
Banka kredisi için evrakların hazırlanması ortalama 1 gün sürüyor… Kenan B. Türkiye’de krediye ulaşmanın kolay olmadığını ve vatandaşın umuduyla oynandığını öne sürüyor…
Kenan B’ye göre de kredi reklamları da halkı yanıltıyor. Cep telefonunda mesajla ‘kredi verelim’ diyen bankaların, şubeye gidildiğinde kredi fizibiletesi yüzünden verilmediğini aktarıyor…
Kredi uygulamaları bankadan bankaya değişiyor… Kredi kotasını dolduramayan bankaların kredi vermede esnek davrandığını aktaran Kenan B. “Krediye başvurduğunuzda para elinize geçmeden direk masraflar kesiliyor. Sigorta şart koşuyorlar… Bankaların işine gelen bir sistem bu ama vatandaş için hiç de sağlıklı değil…” diyor…
TÜDEF:BANKALAR VATANDAŞI TUTTUĞU GİBİ YOLUYOR
Tüketici dernekleri prensip olarak kredi kartlarına karşı fakat Türkiye’nin de bir realitesi var… Haber 7 olarak Tüketici Dernekleri Federasyonuna kredi kartı ve kredilerle ilgili sorular yönelttik aldığımız cevaplar düşündürücü oldu.
Tüketici Dernekleri Federasyonu (TÜDEF) Genel Sekreteri Hamdullah Yıldız, Türkiye’de krediye ulaşmanın eski yapıya göre değiştiğini söyledi.Yıldız eski toplumsal yapıdaki vatandaşın yakınından borç aldığı döneminin geride kaldığını söyledi.
Yıldız ‘Artık borç yiyen kesesinden yiyor. Bir sıkıntısı olduğunda kredi çekiyor ya da kredi kartından nakit çekiyor. Toplumda önceden insanların kredibilitesi vardı ama artık yok. Vatandaş da bu durumda bankalara başvuruyor’ diyor.
Yıldız bankaların kendi çıkarlarına göre hareket ettiklerini ve aşırı kâr etmedikleri ticaretin içinde olmadıklarını iddia ediyor.
Bankaların düzenli ödeme yapan müşteriyi sevmediğini anlatan Yıldız iki arkadaşından örnek veriyor. “Bir arkadaşım var 2 ev sahibi ve hiçbir yere borcu yok. Mali durumu da iyi bankaya kredi için başvurduğunda 10 bin lira talep ettiyse 7 bin lira kredi çıkıyor. Bir başka arkadaşım bankalara borçlu, üzerine herhangi bir gayrimenkulü de yok ama kredi talep ettiğinde 10 bin lira istemişse fazlasıyla alıyor. Anlaşılabilir değil.”
Bankaların kredi kartına nazaran kredi faiz oranlarının daha makul olduğunu söyleyen Yıldız yine de bankaların tüketicinin ulaşabileceği krediyi sunması gerektiğine inanıyor. Bankaların tüketiciyi ‘karttan ziyade krediye yönlendirdiğini aktaran Yıldız “Bankalar tüketiciyi krediye yönlendiriyor. Çünkü fonlarını uzun vadeye yaymak ve satmak istiyor. Krediyi taksitlendirerek cazipmiş gibi gösteriyorlar. Tüketicinin psikolojisi üzerine oynuyor. ” diyor.
Yıldız bankanın kredide daha avantajlı olduğunu ve uzun vadeli para sattığını ve alanın tamamen bankaların inisiyatifine bırakıldığını savunuyor…
"TÜKETİCİ BORÇ DENİZİNDE BANKAYA SARILACAK"
Bankaların asgari maaş alan tüketiciye 10 bin TL’yi aşan krediler verdiğini hatırlatan Yıldız ‘Biz ısrarla dedik ki ödeme gücüne göre verilsin, dedik. Bankalar ise vatandaşı tuttuğu gibi yoluyor.
Kredide temerrüde düşen daha fazla ödeme yapmış oluyor. Bu resmen bankaların bir tuzağı! Kredi kartında 1500 lira nakit avans limiti getirilmiş tüketiciye 10 bin lira kredi veriliyor…’ diyor…
Türkiye’nin kredi kartı gerçeği olduğunu belirten Yıldız ‘Bankacılar tefeciden daha çok faiz tahakkuk ettiriyor. Dünyada bankalar batarken bizde bankalar yüzde 50 kâr ediyor. Bankalar kar etmesin demiyoruz ama yüzde 10-20 kar etsinler, bu sürdürülebilir bir politika değildir…
Türkiye’deki bankalarda o kadar güzel paralar var ki herkes banka almaya çalışıyor. Yüksek faizlerle bankacılık yapılıyor’ derken bankaların bankacılık dışında da işler yaptığını ve doyumsuz hareket ettiğini aktarıyor.
Son verilere göre açlık sınırının 900 liranın üzerinde olduğunu anlatan Yıldız “Türkiye’nin yarısı neredeyse bu rakamın altında ücretle yaşıyor. Tüketici denizde boğuluyor zaten gelen yılan, banka da olsa da başka bir şey de olsa sarılacak” diyor…
Türkiye Bankalar Birliği ne diyor?
Türkiye Bankalar Birliğine tüketici ve tüketici derneklerinin sorularını Haber 7 aracılığıyla ilettik. Bankalar birliği sorularımıza kısa cevaplar vermekle yetindi.
Türkiye Bankalar Birliği, “Bankalar tüketicilerin kredi kartından ziyade ihtiyaçları için kredi kullanması tavsiyesinde bulunuyor! Krediye ulaşmak kredi kartına ulaşmaktan kolay değil! Bankaların kara listeleri varken bu ne kadar mümkün?” sorumuza “Bankalar bireysel kredi veya kredi kartı başvurularını müşteriye ilişkin risk bilgilerini dikkate alarak vermektedir. Bu değerlendirmelere göre riski yüksek olan müşteriye bireysel kredi veya kredi kartı verilmeyebiliyor” şeklinde cevap verdi.
Bazı bankalarda kredi şansı bulamayan vatandaşa bir diğer bankanın kredi verebildiği ve müşteri açısından ne değiştiğini sorduğumuz TBB ‘Bankalar risk değerlendirmelerini benzer veri tabanlarına bakarak yapıyor. Ancak bankaların risk anlayışı birbirinden farklı olabiliyor’ değerlendirmesinde bulundu.
Kısa mesaj SMS’ler ile televizyon reklamlarıyla kredi için bankalara çağrılan müşteri eli boş dönebiliyor. TBB’ye birinci tetkik ile ikincisi arasında ne değiştiğini sorduğumuzda, “müşteri talebi alınıyor, müşterinin risk analizi yapılıyor ve bu sonuçlara göre kredi veriliyor veya verilmeyebiliyor” açıklamasını yaptı.
Son olarak yönelttiğimiz “Kredi kartı limitleri ve nakit avans tüketici borçlanması açısından normal kredilere göre daha düşük meblağlarken faizleri daha yüksek… Dünyadaki uygulamalara baktığınızda bu denge ile Türkiye arasındaki fark nedir?” sorusuna ise TBB’nin cevabı ilginçti çünkü TBB kredi kartı faiz oranlarını yeterli bulmadığını belirtti.
TBB’nin cevabında “Dünyadaki genel uygulamalara baktığınızda kredi kartı ürünü kısa vadeli düşük meblağlı alışverişlerde/ihtiyaçlarda tüketici kredisine göre avantajlı bir finansman ürünüdür.
Türkiye'deki kredi kartı faizlerini, genel piyasa faizlerini ve tüketici kredisi faizlerini referans alarak karşılaştırdığınızda yurtdışına göre düşük kalmaktadır. Bunun sebebi de Merkez Bankası'nın kredi kartı faizleri üstünde uyguladığı sınırlamadır” görüşüne yer verildi.
