Türkiye ’nin uzun menzilli füze sisteminde Çin firmasını seçmesine Batı’dan gelen tepkiler giderek büyüyor. Bu tepki mali kesimi de somut olarak etkilemeye başladı. Son olarak Aselsan’ın ikincil halka arzı için aracılık yapmasını istediği uluslararası danışmanlık firması Merrill Lynch, Çin firmasının seçimini gerekçe göstererek, böyle bir halka arza aracılık yapamayacağını açıkladı. Merrill Lynch aracılık teklifini neden kabul etmediğini özetleyen bir mektubu da Aselsan’a iletti.
Merrill Lynch yetkilileri sorularımız üzerine teklifin Çin firması nedeniyle kabul edilmediğini teyit etti ancak şirkete gönderilen mektubun içeriği konusunda bilgi vermekten kaçındı.
Edindiğimiz bilgilere göre, ABD kökenli dünyanın en büyük aracı kurumlarından biri olan Merrill Lynch, Türkiye’nin seçtiği Çin firmasının ABD tarafından kara para ve terörle mücadele kapsamındaki “kara liste” içinde olduğunu hatırlatarak, böyle bir firmanın seçimi nedeniyle aracılık edilemeyeceğini işaret etti. Mektupta, Aselsan’ın bu proje kapsamında yer alacak kuruluşlardan biri olması, dolayısıyla kara listedeki bir firma ile ortaklaşa iş yapacak olmasının da ‘ret gerekçeleri’ arasında sayıldığı tahmin ediliyor.
Aselsan daha önce halka arz yapmıştı. Şu anda hisselerinin yüzde 15’i piyasada işlem görüyor. Aselsan yeniden halka arza çıkmayı planladı ve arzın oranını vermeden konuyla ilgili uluslararası aracı kurumlardan talep istemeye başladı.
Sermayesi 500 milyon TL, şu andaki piyasa değeri 4.2 milyar TL civarında olan Aselsan’ın halka arz oranı ve zamanlaması, aracılık için seçilecek firma ile birlikte belirlenecek.
Merrill Lynch firmasının bu mektubunun ABD yönetiminin tercihi doğrultusunda hazırlandığı düşünülüyor. Bu nedenle Aselsan’ın çoğu Batılı olan uluslararası çapta bir aracı kurum bulup bulamayacağı, dolayısıyla planlanan yeni halka arzı etkileyip etkilemeyeceği merak konusu.
Ancak bu reddin gösterdiği bir gerçek var ki; Türkiye’nin uzun menzilli füze konusunda yaptığı tercih, Batılı firmaların, her alanda Türkiye ile çalışmasının önünde önemli bir engel oluşturmaya başladı. Mali kesimde bunun hissedilmeye başlaması ise ‘füze seçiminin önemli ölçüde yabancı kaynağa bağlı ekonominin kırılganlığını arttıracak önemli bir unsur olmaya başladığı’nın da göstergesi. Özetle; Çin füzesi tercihinin yarattığı sıkıntı giderek büyüyor. Türkiye’de savunma sanayiine iş yapan şirketlerin durumu, sadece finansal açıdan değil, üretim açısından da zora girmiş durumda. ABD Savunma Bakan Yardımcısı James Miller’in 30 Ekim’deAnkara ’da yaptığı görüşmelerde bu konuyu gündeme getirdiğini biliyoruz. Görüşmenin ardından Batılı kaynaklara dayanarak Hürriyet Daily News’da Sevil Erkuş imzasıyla yayımlanan haberde Çin şirketi CPMIEC’ten alınacak füze sistemlerinin NATO’ya entegre olması ve NATO sistemleriyle birlikte çalışmasının imkânsız olduğunu ileten yetkilinin ortak savunma sanayii projeleriyle ilgili uyarısı yer almıştı.
Bu tercihin Türkiye’ye yönelik yaptırımları beraberinde getirebileceği, Çinli şirketle ortak üretimin, aynı tesislerde üretimi devam eden ortak savunma sanayii projeleri ve ileride yapılacak anlaşmalarda sorun yaratacağı da belirtilmişti. Haberde ABD’nin, Aselsan, Tai, Havelsan gibi şirketlerle süren ortak üretim anlaşmalarının hukuki boyutunu incelemeye aldığı, önümüzdeki dönemde yapılacak ortak askeri üretim anlaşmalarında ABD yönetiminin vermesi gereken ruhsatlar konusunda sıkıntı çıkabileceği de yer almıştı. Lockheed Martin’in Türkiye’de ortak üretim çalışması devam eden F-35 savaş uçakları da buna örnek gösteriliyor. Miller’dan birkaç gün sonra Ankara’ya gelen ABD Dışişleri Bakanı Yardımcısı Nuland’ın aynı kaygı ve uyarıları Dışişleri Bakanlığı’na ilettiğini de biliyoruz.
