Nabucco’nun ayağına kurşun sıkan imza
Avrupalı Nabucco Projesi’nin en büyük rakibi olan ve Rus gazını Karadeniz’den Avrupa’ya ulaştıracak Güney Akım Projesi için Rusya’nın yıllardır bastırdığı ‘Karadeniz’de Boru Hattı İnşaatı Yapma İznini’ Enerji Bakanı Taner Yıldız, dün kendi elleriyle Putin’e verdi.
Türkiye ve Rusya arasında bir süredir devam eden pazarlıklarda dün radikal adımlar atıldı. Türkiye, Avrupa ülkeleri için yaşamsal önemde görülen Nabucco Boru Hattı ile diğer benzer doğalgaz projelerinin en büyük rakibi olan ve Rus doğalgazını Karadeniz’den Avrupa’ya ulaştıracak olan Rus Güney Akım Projesi için kilidi açtı. Rusya’nın yıllardır bastırdığı ve Putin’in her adımda gündeme getirdiği ‘Karadeniz’de Boru Hattı İnşaatı Yapma İznini’ Enerji Bakanı Taner Yıldız, dün kendi elleriyle dün Moskova’da Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e verdi. Türkiye bu izni Rusya’ya vererek, Nabucco Projesi’ni fiilen bitirmiş, yüzünü de Avrupa’dan çevirmiş oldu. Türkiye Rusya için hayati önemdeki bu izni vermek için birden fazla şart koşuyordu. Türkiye ve Moskova’da süren büyük pazarlıklarda Türkiye’nin bu iznin verilmesi karşısında bazı taleplerini karşıladığı belirtilirken, bu kararların ne olduğu net olarak açıklanmadı.
Anlaşmayla Türkiye’nin 3 ayrı kazanımı olduğu belirtiliyor. Bunlar, Rusya’dan ‘Al ya da öde’ kapsamında parası ödenmiş ancak alınamamış olan doğalgaza karşılık 3 milyar metreküplük doğalgaz gelecek. Boru hattı üzerinden alınacak bu doğalgaz, İstanbul ve Trakya’nın doğalgaz arz riskini ortadan kaldıracak. Rusya’dan birden fazla anlaşmayla alınan ve bin metreküpü 500 dolara çıkan doğalgaz fiyatında da en az yüzde 10 indirim yapılacak.
Gazprom kafaları karıştırdı
Ancak Gazprom’un Ukrayna ve diğer ülkelere doğalgaz satışında fiyatlandırmada farklılık uygulanmayacağı açıklaması kafaları karıştırdı.
Rus gazını Karadeniz’den Avrupa’ya ulaştırması, aynı zamanda geçiş güzergahındaki Ukrayna’yı by-pass etmesi planlanan ve Nabucco Doğalgaz Boru Hattı’nın en büyük rakibi olarak kabul edilen Güney Akım doğalgaz boru hattına nihai inşaat izni verilmesi konusu uzun zamandır tartışma konusuydu. Enerji Bakanlığı yetkilileri ile dün Rusya’daki Türk heyetten alınan bilgilere göre önceki gün Ankara’da bulunan Gazprom üst düzey yetkilileriyle Türk yetkililer arasında bu konuda bir anlaşma sağlandı. Dün de Moskova’da bu izin Rus Devlet Başkanı Putin’e, Bakan Taner Yıldız tarafından takdim edildi.
Nabucco bitiriliyor
Ukrayna’yı by-pass etmek ve kendi doğalgazını farklı projelerle Avrupa’ya satmak konusunda taviz vermeyen Rusya’nın bu projesiyle Nabucco, yeni bir manevra yapılamazsa fiilen bitmiş oluyor. Türkiye’nin Karadeniz’deki ekonomik karasularından geçecek proje için Rusya’nın uzun süredir Türkiye’den bu izni almaya çalışıyordu. Rusya’nın bu projesinin kapasitesi 63 milyar metreküp olarak öngörülüyor. Türk yetkililer, Türkiye’nin daha önce fizibilite için izin verdiği ancak inşaat iznini bir türlü vermediği Güney Akım Projesi için dün verilen inşaat izniyle, artık Rusya’nın önünde herhangi bir engel kalmadığını vurguladılar.
3 milyar metreküp gaz gelecek
Bir süredir hararetlenen pazarlıklarda, Rusya’nın Güney Akım Projesi’ne inşaat izni verilmesi karşılığında Türkiye de bazı taleplerine karşılık aldı.
Türkiye, Rusya’yla yapılan anlaşmaların bir unsuru olarak ‘take or pay’ denilen hükümle, bugüne kadar almadığı doğalgaza ödediği paranın karşılığında bu hattan 3 milyar metreküp doğalgaz almaya hak kazandı. 1 Ocak 2012’den itibaren Türkiye bu hattan 3 milyar metreküp doğalgazı herhangi bir ödeme yapmadan alacak. Türkiye’nin en temel sıkıntılarından biri de Rusya’dan alınan doğalgaza ödenen fiyatın yüksekliğiydi.
Putin: Bizim için yılbaşı armağanı oldu
BOTAŞ ve Rus Gazprom, Karadeniz altından döşenecek olan Güney Akım Doğal Gaz Boru Hattı’nın Türkiye karasularından geçen bölümün inşasına onay veren anlaşmaya imza atarken, Rusya Başbakanı Vladimir Putin, söz konusu anlaşmanın her iki ülke için iyi bir yılbaşı armağanı olduğunu söyledi.
Yeni anlaşma yok
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Taner Yıldız, “2011 yılında aldığımız fiyatın bir kısmının piyasadan yüksek olduğunu söyledik ve onlar da bir kısmını indirdi. Bugün imza altına alındı” dedi. Yıldız, fiyat indiriminin gelecek için de geçerli olup olmadığı yolundaki soru üzerine, “Temel prensip olarak geriye dönük yükün hafifletilmesi beklentisi var” diye konuştu.
Gazprom: Anlaşma gaz fiyatını etkilemeyecek
Rus Gazprom Başkanı Aleksiy Miller, Türkiye’nin Güney Akım’ın kendi karasuları içindeki bölümünün inşasına izin vermesinin Ukrayna veya diğer ülkelere verilen gaz fiyatını etkilemeyeceğini söyledi. Rus ‘RBK’ ajansı, Miller’ın Botaş Genel Müdürü Fazıl Şenel ile imzaladığı doğal gaz alanında işbirliği anlaşmalarının ardından yaptığı açıklamada, Türkiye’nin Güney Akım’ın inşasına verdiği iznin Ukrayna veya diğer ülkelere verilen gaz fiyatını etkilemeyeceğini belirtti.
Gazprom’dan yapılan açıklamada da, Güney Akım’ın Türkiye’nin ekonomik alanından geçişi ve inşaatı için gerekli tüm izinlerin önkoşulsuz olarak sağlandığı belirtildi.
Güney Akım, 25 milyar euroluk bir proje
Güney Akım Projesi’ne göre Rus doğalgazı, Rusya’dan başlayıp Karadeniz’in 2 bin metre altından Bulgaristan’a ulaşıp buradan iki kola ayrılacak. Birinci kol Yunanistan üzerinden İtalya’ya, ikinci kol ise Sırbistan ve Macaristan üzerinden geçerek Avusturya’nın Baumgarten limanına ulaşacak. Rusya halen Avrupa’nın en büyük gaz tedarikçisi durumunda. Rusya’dan Avrupa’ya giden gazın yüzde 80’i Ukrayna üzerinden geçiyor. Güney Akım Doğalgaz Boru Hattı ise Rusya’nın Novorossiysk Limanı’ndan, Bulgaristan’ın Varna Limanı’na ulaşacak. Projenin toplam maliyetinin 25 milyar euro olarak gerçekleşmesi bekleniyor.
